الف ) آیه مباهله؛
مُباهَلَه، درخواست لعن و نفرین الهی برای اثبات حقانیت است و بین دو طرفی رخ می‌دهد که هر کدام ادعای حقانیت دارند.
این واژه در تاریخ اسلام به ماجرایی اشاره دارد که طی آن، پیامبر اسلام صلی اللَّه علیه و آله پس از مناظره با مسیحیانِ نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند. با این حال مسیحیان نجران، در روز موعود از این کار خودداری کردند.
واقعه مباهله در ۲۴ ذی‌الحجه سال نهم هجری روی داد و آیه ۶۱ سوره آل عمران به آن اشاره دارد.
آیه نازل شد که:
“فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ”،
(سوره آل عمران، آيه ۶۱)
پس هر کس با تو درباره عیسی در مقام مجادله برآید بعد از آنکه به احوال او آگاهی یافتی، بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم [در حق یکدیگر نفرین کنیم] تا دروغگویان [و کافران] را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.
پيامبر صلی الله علیه و آله در موعد مقرر به همراه خویش امام حسن و امام حسین علیهم السلام، حضرت فاطمه سلام الله علیها و دامادش حضرت علی علیه‌السلام را آورد.
(شیخ مفید، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، جلد ۱، صفحه ۱۶۶ تا ۱۶۹)
ب ) قول مفسران؛
علامه طباطبائی در مورد آیه مباهله می گوید:
رسول خدا در مقام امتثال این فرمان از “انفسنا” ،به غیر از علی و از “نسائنا”، بجز فاطمه سلام الله علیها و از “ابنائنا”، بجز حسنین علیهم‌السلام را نیاورد، معلوم می‌شود. برای کلمه اول به جز علی و برای کلمه دوم به جز فاطمه سلام الله علیها و از سوم بجز حسنین علیهم‌السلام مصداق نیافت و کانه منظور از “ابناء” و “نساء” و “انفس” همان اهل بیت رسول خدا بوده، همچنان که در بعضی روایات به این معنا تصریح شده، بعد از آن که رسول خدا نام‌بردگان را با خود آورد عرضه داشت: “بارالها اینان‌اند اهل بیت من”، چون این عبارت می‌فهماند پروردگارا من به‌جز اینان کسی را نیافتم تا برای مباهله دعوت کنم.
(الميزان فى تفسير القرآن، جلد۳، صفحه ۲۳۷)
ج ) علمای اهل سنت می گویند؛
این مطلب را نقلی از روایت مباهله که زمخشری از علمای اهل سنت در تفسیر کشاف از عایشه نقل می کند تایید می نماید:
حضرت رسول اکرم در روز مباهله بیرون آمد و عبایی از موی سیاه پوشیده بود چون امام حسن رسید، او را در ذیل عبای خود جای داد، سپس امام حسین رسید، او را نیز در ذیل عبای خود جای داد، و پس از آن، فاطمه و سپس علی؛ آنگاه گفت: “…إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا…»
(سوره احزاب۳۳/آیه۳۳)
(ترجمه: جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند.)
(زمخشری، تفسیر الکشاف، جلد ۱، صفحه ۳۶۹-۳۷۰)
د ) زنان پیامبر در خانه اند؛
کلمه نساء در آیه به معنی زنان است و نه همسران و البته همسران نیز می توانند مصداق آن قرار گیرند، اما عمل و رفتار پیامبر خدا که به عنوان حجت و ملاک رفتاری و اسوه حسنه فاطمه زهرا دختر گرامی ایشان است،
در مصداق نساء در آیه شریفه پیامبر اکرم حضرت زهرا سلام الله علیها را انتخاب می کنند،
و او را جهت امر خطیر مقابله اعتقادی با مسیحیان همراه خود می برند،
این عمل نه تنها شرافت حضرت فاطمه را می رساند بلکه مرجع قبولی اعتقادات مسلمانان را نیز اعلام می دارد؛
فاطمه زهرا سلام الله علیها، یگانه بانوی الگو و مصداق تام رفتار زنان مسلمان است،
ه ) مباهله در کتب؛
قاضی نور الله شوشتری اینکه ابناءنا در آیه فوق اشاره به حسن و حسین و نساءنا اشاره به حضرت فاطمه و انفسنا اشاره به امام علی است را مورد اجماع مفسرین دانسته است،
(مرعشى، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، صفحه ۴۶)
و علامه مجلسی احادیث دلالت کننده بر اینکه آیه در شان آل عباست را متواتر دانسته است
(مجلسی، حق الیقین، انتشارات اسلامیه، جلد ۱، صفحه ۶۷)
در کتاب احقاق الحق حدود شصت منبع از منابع اهل سنت ذکر شده‌اند که تصریح نمودهاند آیه مباهله درباره این افراد نازل شده است.
(رجوع کنید: مرعشى، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، صفحه ۴۶-۷۲)
