ایام شادی

ماه ذیحجه هر ساله یادآور لحظات شیرین تاریخ سال های نهم و دهم هجری است که وقایع بسیار مهم تاریخی در آن اتفاق افتاده است، از یک طرف برگزاری عبادت مهم حج تمتع و واجب مسلمین جهان و برگزاری تجمع مسلمانان با رنگ ها و گرایش ها و ملیت های گوناگون در کنار کعبه الهی به قیادت و ریاست امیر الحاج مراسم حج که امام معصوم و ذخیره الهی است، صورت می گیرد. ایام تشریق و جشن عید سعید قربان در دهمین روز و قربانی کردن مرسوم مسلمانان و خیرات و مبرات بسیاری که در این ایام گرامی شکل می گیرد موجب شادی و سرور همه مسلمانان است، همچنین ایام گرامی و عزیز و بزرگ عید بزرگ مسلمین یعنی غدیر خم در هجدهمین روز از این ماه که موجب سرور فراوان و انجام مراسم دید و بازدید و اطعام و خوشحالی مسلمین است و تزئین خیابان ها و محلات و کوچه ها و منازل و مساجد و هیئات مذهبی و تردد و اهدای هدایا و بازدید از بزرگان و سادات از فامیل و پخش نقل و نبات و تفریحات خانواده ها می باشد. به که چه زیباست و چه دل انگیز و چه خاطره آمیز که مردم به وجد می آیند و در مراسمات جشن های خانوادگی و محلی و شهری شرکت می کنند و از هزاران و میلیونها برنامه های شاد لذت فراوان می برند. و همچنین ایام پر برکت و سراسر خیر عید سعید مباهله که در آن اهل بیت پیامبر بزرگ اسلام واضح می گردد و مسلمین جهان در می یابند که خانواده پیامبر کیانند و اهل بیت او کیستند و باید مطابق آیات قرآن به چه افرادی دل بست و آنها را عزیز تر از جان دانست. در جنگ عقیدتی و صحت قول و سخنان باید به کدام سر پناه رفت و به کدام ریسمان چنگ زد و راه درست را از کجی ها باز شناخت.

این همه وقایع دلنشین و پر خاطره در کنار هم در طول یک ماه آیا ماه شاد را به یاد نمی آورد، و آیا ما را بر آن نمی دارد تا این پیوستگی وقایع دل انگیز را شاد باشیم و شادی مان را با دیگران تقسیم کنیم و راه شادی را به اجتماع خود باز کنیم و یک همبستگی اجتماعی را تدارک کنیم؟

امیرالمؤمنین، توصیه به شادی

امیر المؤمنین در حدیثی ضمن بیان مقام شیعیان، از آن‌ها اینگونه یاد کردند: «خداوند تبارک و تعالی بر زمین اشراق نمود و سپس ما را اختیار کرد و برای ما شیعیانی اختیار نمود که ما را یاری می‌کنند و به شادی ما شاد و مسرور می‌شوند و به اندوه و حزن ما، محزون و اندوهناک می‌شوند و مال‌ها و جان‌های خود را، در راه ما بذل می‌کنند، این‌ها از ما هستند و به سوی ما خواهند بود». ( الخصال، شیخ صدوق، جلد‏ ۲، ص: ۶۳۵.)

این حدیث شادمانی در روز‌های شادی اهل بیت را کاری همگانی در بین شیعیان معرفی کرده که سبب اتصال و پیوستگی با پیامبر و ائمه می‌شود. البته همچنان که می‌بینیم در این حدیث، شاد بودن در روز‌های شادی چهارده معصوم با عید قربان و عید مباهله و عید غدیر خم، شادی در ایام شادی آن پیشوایان راستین و از جان و مال دست کشیدن در راه اعتلای پرچم اسلام ناب و مکتب امامت و ولایت نیز ذکر شده است.

امام هشتم و سفارش به شادی

امام رضا به ریان بن شبیب فرمود: »‌ای پسر شبیب اگر این که با ما اهل بیت در درجات ما، در بهشت باشی تو را مسرور و شاد می‌کند، پس به حزن و اندوه ما محزون و غمگین شو و در خوشحالی ما شادی کن و بر تو باد، تعظیم ولایت ما.» در ادامه حدیث حضرت با مثالی فایده اظهار دوستی به اهل بیت را اینگونه ترسیم کرده و فرمودند: «پس بدان اگر مردی به سنگی اظهار دوستی کند، خداوند در قیامت او را با آن سنگ محشور می‌کند. (الأمالی، شیخ صدوق، ص: ۱۳۰.) ، این حدیث هم وظیفه ای را بر دوش هر پیرو و هوا خواه ائمه اطهار می‌گذارد:  «همراهی در شادی با آن‌ها» و « بزرگداشت ولایت و سرپرستی ایشان»

پس نه تنها بخشی از وظیفه ما شادی در ایام سرور اهل بیت است؛ بلکه آن به تعظیم و بزرگداشت ولایت اولیای الهی و ائمه اطهار می‌انجامد و همراهی با آن‌ها را در سرای باقی به ارمغان می‌آورد و اگر کسی در این میان فقط به عزاداری ها اکتفا کند مطمئنا کم کاری کرده است.

روز‌های شادی را بیابیم؛ غدیر را بیشتر

گاهی، از سوی برخی افراد کمتر به روز‌های شادی بهاء داده می‌شود در حالی که سفارش اهل بیت همواره بر آن بوده است و باید همه اعیاد اسلامی را هرچه باشکوه تر برگزار کنیم تا کودکان و نسل‏های بعدی حلاوت و شیرینی همراهی و عمل به دستورات آن پیشوایان راستین را بچشند و در بین آن ایام الله، چه روزی بالاتر و پر فضیلت‌تر از غدیر خم است. روزی رسول خدا درباره آن فرمودند: «یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ أَفْضَلُ‏ أَعْیَادِ أُمَّتِی» ‏؛ روز غدیر خم برترین عید هاى امت من است. (الأمالی، شیخ صدوق، ص: 125) در این روز باید کار‌های علوی خود را گسترش دهیم و بیشترین شادی‌ها را به پا کنیم.

چه کارهایی می‌توان کرد؟

علاوه بر تشکیل هیأت ها و اهتمام مساجد در برگزاری این روز فرخنده، بسیار مناسب است که پدران و مادران در خانواده به این مناسبت توجه بیشتری بکنند. عیدی دادن، پخت کیک یا خرید شیرینی می‌تواند عشق و محبت به ولایت را به کودکان و نوجوانان ما انتقال دهد؛ کاسبی که به مناسبت چنین روز‌هایی تخفیف ارائه می‌دهد. جوانانی که به چراغانی کوچه‌ها می‌پردازند؛ پزشکانی که به این مناسبت خدمات رایگان در کنار محافل و مجالس دینی ارائه می‌دهند؛ شهرها و معابری که در این روز‌ها زیباسازی می‌شوند؛ آشتی بین افراد و دید و بازدید در چنین ایامی، پخش شربت و شیرینی در خیابان‌ها، محافل و جشن‌های خانگی و خانوادگی، دستگیری از نیازمندان، همه و همه می‌تواند بهجت و سرور قلبی در ما ایجاد کرده و موجب قرب و نزدیکی به خدا و ابراز عشق و محبت به پیامبر و خاندان ایشان شود.

از آنجایی که اسلام یک دین کامل است و نیاز نیست برای ایجاد تعادل در زندگی و فرار از یکنواختی یا افسردگی سراغ نسخه‌هایی خارج از دین و مکتب رفت. باید بدانیم که همان اندازه که عزاداری در توصیه های دینی وارد شده، شادی در روز‌های شاد باش پیشوایان دینی وظیفه پیروان آنان می‌باشد و در روز غدیر که روزی ویژه برای پیروان مکتب علوی است؛ می‌بایست یک همت ویژه تری برای گرامیداشت چنین روزی به خرج داد و به اعمال گسترده این روز بزرگ پرداخت.

غدیر روزی است که دعا در آن مستجاب می‌شود و خداوند بر توان کسی که خداوند متعال را نیایش می‌کند، خواهد افزود. غدیر روز شادمانی و مهربانی و کمک به هم نوع است و در این روز باید از خدا برای همه مسلمان تقاضای عافیت کرد.

از جمله اعمال فردی می‌توان به روزه گرفتن، غسل کردن، عطر زدن، بیزاری جستن، نماز روز عید غدیر، عبادت کردن، دعا کردن، عمل صالح انجام دادن، صلوات فرستادن، حمد کردن و از جمله اعمال اجتماعی نیز می‌توان به تبریک و تهنیت، توسعه زندگی، مصافحه، برادر شدن، زینت دادن و آذین بندی، جشن گرفتن و شادی کردن، قضای حوائج مؤمنان به جای آوردن، مهربانی و عطوفت کردن، طعام دادن، صدقه دادن، هدیه دادن و افطاری دادن اشاره کرد.

اظهار سرور و شادمانی

در وصف شیعه و شیعیان گفته شده است که به شادی ما ائمه شادند و به حزن ما محزون و مسلم است که عید غدیر شادی بخش ترین عید ائمه است و شادمانی شیعه در این روز فرض است و هارون گوید در روز هیجدهم ذیحجه خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم که فرمود: حقا که روز غدیر روز عید فرح و سرور است .در روز عید غدیر اظهار فرح

و امیر المؤمنین علی علیه السلام نیز فرمودند : در روز عید غدیر اظهار فرح و شادمانی کنید و برادران مسلمان خود را نیز شاد گردانید.

به پاس قدردانی از این نعمت عظیم الهى و عرض ادب به ساحت مقدس امیرالمؤمنین على، عید سعید غدیر را در خانواده و اجتماع باشکوه فراوان برگزار نماییم و از برکات معنوی این روز عزیز بهره‌مند شویم. روز غدیر، روز آراستن و زینت است. پس هر کس براى روز غدیر، زینت کند، خداوند هر خطاى کوچک و بزرگ او را مى‏آمرزد و فرشتگانى را به سوى او مى‏فرستد، آنان نیکى‏هاى او را مى‏نگارند و مراتبش را تا عید غدیر سال آینده بالا مى‏برند. اگر او جان دهد، شهید مرده است و اگر زیست کند، خوشبخت زیسته است. چه زیبا خواهد بود که سردر منازل و اماکن عمومى تجارتى و ادارى چراغانی شود تا شامل این پاداش بزرگ گردد.

حضرت امام رضا، علیه‏السلام، مى‏فرماید: روز عید غدیر خم روز تهنیت‏گویى است. بعضى از شما به بعض دیگر تهنیت بگوید و هرگاه مؤمنى با برادرش برخورد کرد بگوید: »ستایش مخصوص خداوندی است که ما را از پیوستگان به ولایت امیرالمؤمنین، علیه‏السلام، و امامان، قرار داد«.

روز نیکوکاری و بخشش

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: «یک درهم دادن به برادران با ایمان و معرفت در روز عید غدیر، برابر هزار درهم (در روز‌های دیگر) است؛ بنابراین، در این روز به برادرانت انفاق کن و هر مرد و زن مؤمن را شاد گردان».

فیاض طوسی گوید: روز عید غدیر محضر مبارک امام رضا رسیدم، حضرت جمعی از خواص را برای افطار نگه داشته بود، برای خانواده آن‌ها غذا، انواع هدیه و صله، لباس، انگشتر و کفش فرستاده بود. سر و وضع همه اطرافیان به دستور حضرت عوض شده بود و اسباب و آلات منزل تغییر کرده بود (همه با لباس نو، فاخر و جدید بودند) و حضرت برای آن‌ها فضیلت و سابقه عید غدیر را بیان می‌فرمود.

امام رضا از پدران بزرگوارش نقل کرده که فرمودند: امیرالمؤمنین فرمودند: نیکی کردن در روز عید غدیر، باعث زیاد شدن ثروت و طولانی شدن عمر است و مهربانی کردن به همدیگر، رحمت و رأفت خدا را به انسان جلب می‌کند.

احسان و انفاق از دستورات ویژه اسلامی است. اما در ایام بزرگ مثل عید غدیر بر آن تأکید بیشتری شده است. در سیره امام حسن علیه السلام است که ایشان روز عید غدیر مهمانی می داد و شخص امام علی علیه السلام نیز در آن مراسم شرکت می کرد.

پیمان اخوت و برادری

از برنامه های اسلام ایجاد اخوت و برادری است. و به همین منظور پیامبر اکرم بین مسلمانان مهاجرین و انصار پیمان برادری بست و با پیمان اخوت علی را با خویش برادر نمود و در برخی از زیارات که خطاب به پیامبر می خوانیم: السلام علیک و علی اخیک علی بن ابیطالب علیه السلام یعنی سلام بر تو و برادرت علی اشاره به همین برادری است. پیمان برادری و عقد اخوت بستن از اعمال وارده در روز غدیر است و صیغه مخصوصی دارد که در مفاتیح الجنان آمده است.

زیارت برادران مؤمن از سنت هاى مهم اسلامى است، لیکن در روز عید غدیر، دید و بازدید به عنوان یکى از شعائر مذهبى و ولایى و بیشتر مورد سفارش قرار گرفته و پاداش افزونترى دارد.

حضرت امام رضا، علیه‏السلام، فرمودند: هر کس که در روز غدیر به دیدار مؤمنى رود خداوند هفتاد نور در قبرش داخل کند و قبرش را بگستراند، و هر روز هفتاد هزار فرشته به زیارت قبرش آید و به او مژده بهشت دهد.

معمولاً، وقتى نعمتى به انسان مى‏رسد یا پیروزى نصیبش مى‏شود تبریک گفتن لازم است و تبریک گفتن در روز عید غدیر از شعائر شیعه است و مى‏شود گفت گرم ترین و سنت عقد اخوت و برادری در اسلام به زمان پیامبر اکرم، مى‏رسد. در آن موقع پیامبر، بین مهاجرین و انصار پیمان برادری را منعقد نمودند. و بجا خواهد بود که این پیمان برادری در روز عید غدیر برگزار بشود. واقعى‏ترین تبریک ها براى عید غدیر است.