جایگاه و مقامات پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم
- تلاوت و ابلاغ آیات قرآن
بعد از اینکه شخص خاتم الانبیاء صلّی اللّه علیه و آله و سلّم (همانند سایر انبیای الهی گذشته) با ارائه ی نشانه های نبوت خویش (بیّنات)، شأن و جایگاه نبوّت و رسالت خویش را اثبات نموده و حجت الهی خویش را در این مسئولیت بر مخاطبانشان آشکار نمودند، اولین شأن و جایگاه خاتم الانبیاء صلّی اللّه علیه و آله و سلّم این است که آیات الهی را بر امت تلاوت نموده و کلام خدا را به مخاطبان دین الهی ابلاغ نماید.
شأن “تلاوت آیات” در آیاتی از قرآن مطرح شده که به برخی از این آیات اشاره ای میکنیم:
- رَبَّنا وَ ابْعَثْ فيهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ *بقره 129 : دعای حضرت ابراهیم پس از بنای پایه های کعبه
- پروردگارا، و در میان آنها رسولی (فرستاده ای) را برانگیزان (مبعوث نما) که آیاتت را بر ایشان تلاوت نماید و کتاب و حکمت را به آنها بیاموزد (تعلیم دهد) و آنان را تزکیه (پاک) نماید، همانا تو عزیز (دارای عزت) و حکیم هستی.
- لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنينَ إِذْ بَعَثَ فيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ: آل عمران 164
- همانا خداوند بر مؤمنان منت نهاد زمانیکه در میانشان رسولی را از خودشان برانگیخت (مبعوث نمود) که آیات خدا را بر آنان تلاوت کند و آنها را تزکیه نموده و به آنها کتاب و حکمت را بیاموزد، در حالیکه آنها قبلا در گمراهی آشکار قرار داشتند.
- هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ : جمعه 2
- او (خداوند) کسی است که در میان امّیّین (اهل مکه = امّ القری) رسولی را از خودشان برانگیخت (مبعوث نمود) تا آیات خدا را بر آنها تلاوت نماید و آنها را تزکیه نموده و به آنها کتاب و حکمت را بیاموزد، در حالیکه آنها قبلا در گمراهی آشکار قرار داشتند.
همه ی مسلمانان و معتقدین به کلام الهی (قرآن) بر این باورند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تمام اموری که خدای متعال در راستای دعوت مردم به دین الهی بر عهده اش نهاده به صورت تامّ و کامل انجام داده است.
از طرفی، دقت در شرایط نزول و ابلاغ آیات توسط شخص پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، ما را براین نکته واقف میسازد که این گونه نبوده که شخص پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تمام آیات را برای تک تک مسلمانان هم عصر خودش (چه آنها که در محضرش بوده اند و چه آنها که در شهرهای دیگر زندگی می کردند و از نظر فیزیکی در فاصله دور از ایشان قرار داشتند) تلاوت نماید. در زمان تلاوت آیات جدیدی که نازل می شده گاهی اوقات یک نفر و یا چند نفر حاضر بودند و سایر افراد امتِ هم عصر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، با واسطه، این آیات را شنیده و دریافت میکردند. این امر در مورد مسلمانانیکه زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را درک نکرده اند کاملا روشن است. یعنی مسلمانانیکه زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را درک نکرده اند (همانند خود ما که تازه چندین قرن پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم متولد شده ایم) آیات را مستقیماً از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نشنیده ایم و در عین حال عقیده داریم حتی پس از قرنها ابلاغ آیات الهی به ما صورت گرفته است.
لذا اگر حداقل یک نفر در میان افراد هم عصر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آیات را از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شنیده باشد و آیات را به صورت مکتوب، یا سینه به سینه به دیگران و نسلهای بعدی منتقل کند، شأن ابلاغ آیات الهی توسط پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تحقق یافته است.
بنابراین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم کلام الهی و آیات قرآن را مطابق امر الهی برای یک یا چند نفر از امت هم عصر خودش تلاوت نموده و این آیات به مسلمانان شهرها و زمانهای دیگر نیز رسیده و تلاوت و ابلاغ آیات توسط پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تحقق یافته ولو اینکه همگان آیات را مستقیما از زبان خود پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نشنیده باشند و با واسطه به آیات دسترسی داشته باشند. لذا برای افرادی نظیر ما، که آیات را قرنها پس از پیامبر با واسطه دریافت نموده و خوانده ایم، حجت الهی بر ما تمام شده و در قیامت نمیتوانیم ادعا کنیم که آیات و کلام الهی به ما نرسیده است.
نکته پایانی اینکه در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حافظان و کاتبان کلام الهی حضور داشتند و آیات بسیاری به واسطه اینها به سایر افراد امت اسلامی و سایرین میرسید. اما در میان تمام این کاتبان و حافظان، تنها و تنها یک نفر بوده که ادعا کرده :
اولا: تمام آیات را از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شنیده (در زمان نزول و یا مدتی بعد از زمان نزول) و تمام آیات را با املای پیامبر نوشته و حفظ نموده است و
ثانیا: به دستور پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مأمور کتابت و جمع آوری آیات الهی بوده و این کار را مطابق دستور نبوی به انجام رسانده است:
و آن شخص وجود مقدس امیرالمؤمنین علی ابن ابیطالب علیه السلام بوده و سایر کاتبان و حافظان چنین ادعایی نکرده اند.
در مورد نکته ی اخیر بعدها بیشتر خواهیم گفت…
