تفسیر قرآن – سوره حمد
أَبِوبَصِير از حضرت صادق علیه السلام روايت نمود كه فرموده اند:
مَنْ فَسَّرَ الْقُرْآنَ بِرَأْيِهِ إِنْ أَصَابَ لَمْ يُؤْجَرْ وَ إِنْ أَخْطَأَ فَهُوَ أَبْعَدُ مِنَ السَّمَاءِ [تفسیر عیاشی، 1، 17].
هر كه قرآن را به رأى خود تفسير کند، اگر به غرض واقعى برسد، هیچ اجر داده نشود و اگر خطا كند، پس دور است (از بهشت) به منزله دورى آسمان.
جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ الْجُعْفِي نیز از حضرت باقر – عليه السلام – روایت کرده است که در ضمن بیانی فرمودند:
لَيْسَ شَيْءٌ أَبْعَدَ مِنْ عُقُولِ الرِّجَالِ مِنْ تَفْسِيرِ الْقُرْآنِ وَ إِنَّ الْآيَةَ يَنْزِلُ أَوَّلُهَا فِي شَيْءٍ وَ آخِرُهَا فِي شَيْءٍ وَ هُوَ كَلَامٌ مُتَّصِلٌ يَتَصَرَّفُ عَنْ وُجُوه [محاسن، 2، 300].
چيزى دورتر به عقل‌هاى مردم از تفسير قرآن نيست. زيرا كه يك آيه، اولش در موضوعى است و آخرش در موضوع ديگر و قرآن كلام متّصلى است كه در او معانى مختلف مي‌باشد.
همچنین عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَمُرَة به سند خود روايت كرده که پيغمبر اكرم – صلّى الله عليه و آله – فرمودند:
لُعِنَ الْمُجَادِلُونَ فِي دِينِ اللهِ عَلَى لِسَانِ سَبْعِينَ نَبِيّاً وَ مَنْ جَادَلَ فِي آيَاتِ اللهِ فَقَدْ كَفَرَ. قَالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَ «ما يُجادِلُ فِي آياتِ اللهِ إِلَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَلا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي الْبِلادِ» وَ مَنْ فَسَّرَ الْقُرْآنَ بِرَأْيِهِ فَقَدِ افْتَرَى عَلَى اللهِ الْكَذِبَ وَ مَنْ أَفْتَى النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ فَلَعَنَتْهُ مَلَائِكَةُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ كُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ وَ كُلُّ ضَلَالَةٍ سَبِيلُهَا إِلَى النَّار.
قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ سَمُرَةَ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللهِ أَرْشِدْنِي إِلَى النَّجَاةِ.
فَقَالَ يَا ابْنَ سَمُرَةَ إِذَا اخْتَلَفَتِ الْأَهْوَاءُ وَ تَفَرَّقَتِ الْآرَاءُ فَعَلَيْكَ بِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ فَإِنَّهُ إِمَامُ أُمَّتِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْهِمْ مِنْ بَعْدِي وَ هُوَ الْفَارُوقُ الَّذِي يُمَيِّزُ بِهِ بَيْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ مَنْ سَأَلَهُ أَجَابَهُ وَ مَنِ اسْتَرْشَدَهُ أَرْشَدَهُ وَ مَنْ طَلَبَ الْحَقَّ عِنْدَهُ وَجَدَهُ وَ مَنِ الْتَمَسَ الْهُدَى لَدَيْهِ صَادَفَهُ وَ مَنْ لَجَأَ إِلَيْهِ آمَنَهُ وَ مَنِ اسْتَمْسَكَ بِهِ نَجَّاهُ وَ مَنِ اقْتَدَى بِهِ هَدَاهُ يَا ابْنَ سَمُرَةَ سَلِمَ مِنْكُمْ مَنْ سَلَّمَ لَهُ وَ وَالاهُ وَ هَلَكَ مَنْ رَدَّ عَلَيْهِ وَ عَادَاهُ يَا ابْنَ سَمُرَةَ إِنَّ عَلِيّاً مِنِّي رُوحُهُ مِنْ رُوحِي وَ طِينَتُهُ مِنْ طِينَتِي وَ هُوَ أَخِي وَ أَنَا أَخُوهُ وَ هُوَ زَوْجُ ابْنَتِي فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ إِنَّ مِنْهُ إِمَامَيْ أُمَّتِي وَ سَيِّدَيْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ وَ تِسْعَةً مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُ أُمَّتِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً [کمال الدین، 1، 256].
خداوند جدال كنندگان در دين و قرآن را به زبان هفتاد پيغمبرش لعنت نموده و هر آن كس در آيات قرآن جدال كند، كافر است. زيرا خداوند مي‌فرمايد: جز آنهايى كه كفر ورزيدند در آيات خدا ستيزه نمى كند پس رفت و آمدشان در شهرها تو را دستخوش فريب نگرداند و هر آن كه قران را برأى خود تفسير كند، به خداوند افترا و دروغ بسته است و هر شخصى بدون دانش فتوا بدهد، فرشتگان آسمان و زمين او را لعنت كنند و هر بدعتى گمراهى است و هر گمراهى راه او به سوى جهنم است.
عبدالرحمن گوید: عرض كردم: پس راه نجات از براى ما چيست؟ پيغمبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
هر گاه شما مردم در چيزى اختلاف نموديد، رجوع كنيد به على بن أبي طالب. او پيشواى امت من است و خليفه و جانشين من ميان امت مي‌باشد؛ جدا كننده حق و باطل است. هر چه از او سؤال كنيد، جواب دهد و هر كه از او راهنمائى بطلبد، هدايت شود. و طالب حق نزد او رود و هر كس به او پناه برد، ايمن باشد و هر كه به دامنش چنگ زند، نجاتش بخشد. اى پسر سمره! هر كسى تسليم او شود، سالم بماند از عذاب دوزخ. و هر كه با على عناد كند و سخنان او را رد نمايد، هلاك شود. روح على روح من، خميره او خميره من، و او برادر من و شوهر فاطمه بزرگ زنان هر دو جهان است. و از او به وجود آيند امامان امت حسن و حسين آقاى جوانان اهل بهشت و نه فرزند از حسين كه نهمين فرزندش قائم آل محمد باشد و دنيا را پر از عدل و داد كند پس از آن كه مملو از جور و ستم شود.
