
متن و ترجمه خطبه غدیر، سخنان پیامبر اکرم در روز عید غدیر در 11 بخش با موضوعاتی چون فرمان الهی، اعلان دقیق 12 جانشین و امام بعد و … به شرح زیر:
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمانِ الرَّحيمِ
فهرست
- بخش اول: حمد و ثنای الهی
- بخش دوم: فرمان الهی برای مطلبی مهم
- بخش سوم: اعلان رسمي ولايت و امامت دوازده امام عليهم السلام
- بخش چهارم: بلند كردن اميرالمومنين عليه السلام بدست رسول خدا (ص)
- بخش پنجم: تاكيد بر توجه امت به مسئله امامت
- بخش ششم: اشاره به كارشكني هاي منافقين
- بخش هفتم: پيروان اهل بيت عليهم السلام و دشمنان ايشان
- بخش هشتم: حضرت مهدي عجل الله فرجه الشريف
- بخش نهم: مطرح كردن بيعت
- بخش دهم: حلال و حرام، واجبات و محرمات
- بخش يازدهم: بيعت گرفتن رسمي
بخش اول: حمد و ثنای الهی
1- اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى عَلا فى تَوَحُّدِهِ وَدَنا فى تَفَرُّدِهِ وَجَلَّ فى سُلْطانِهِ وَعَظُمَ فى اَرْكانِهِ، وَاَحاطَ بِكُلِّ شَىْءٍ عِلْماً وَ هُوَ فى مَكانِهِ وَ قَهَرَ جَميعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَميداً لَمْ يَزَلْ، مَحْموداً لايَزالُ (وَ مَجيداً لايَزولُ، وَمُبْدِئاً وَمُعيداً وَ كُلُّ أَمْرٍ إِلَيْهِ يَعُودُ).
2- بارِئُ الْمَسْمُوكاتِ وَداحِى الْمَدْحُوّاتِ وَجَبّارُالْأَرَضينَ وَالسّماواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائكَةِ وَالرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ أَنْشَأَهُ يَلْحَظُ كُلَّ عَيْنٍ وَالْعُيُونُ لاتَراهُ. كَريمٌ حَليمٌ ذُوأَناتٍ، قَدْ وَسِعَ كُلَّ شَىْءٍ رَحْمَتُهُ وَ مَنَّ عَلَيْهِمْ بِنِعْمَتِهِ.لا يَعْجَلُ بِانْتِقامِهِ، وَلايُبادِرُ إِلَيْهِمْ بِمَا اسْتَحَقُّوا مِنْ عَذابِهِ.
3- قَدْفَهِمَ السَّرائِرَ وَ عَلِمَ الضَّمائِرَ، وَلَمْ تَخْفَ عَلَيْهِ اَلْمَكْنوناتُ ولا اشْتَبَهَتْ عَلَيْهِ الْخَفِيّاتُ. لَهُ الْإِحاطَةُ بِكُلِّ شَىْءٍ، والغَلَبَةُ على كُلِّ شَىءٍ والقُوَّةُ فى كُلِّ شَئٍ والقُدْرَةُ عَلى كُلِّ شَئٍ وَلَيْسَ مِثْلَهُ شَىْءٌ. وَ هُوَ مُنْشِئُ الشَّىْءِ حينَ لاشَىْءَ دائمٌ حَىٌّ وَقائمٌ بِالْقِسْطِ، لاإِلاهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزيزُالْحَكيمُ.
4- جَلَّ عَنْ أَنْ تُدْرِكَهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ وَ هُوَاللَّطيفُ الْخَبيرُ. لايَلْحَقُ أَحَدٌ وَصْفَهُ مِنْ مُعايَنَةٍ، وَلايَجِدُ أَحَدٌ كَيْفَ هُوَمِنْ سِرٍّ وَ عَلانِيَةٍ إِلاّ بِمادَلَّ عَزَّوَجَلَّ عَلى نَفْسِهِ.
5- وَأَشْهَدُ أَنَّهُ اَللَّهُ ألَّذى مَلَأَ الدَّهْرَ قُدْسُهُ، وَالَّذى يَغْشَى الْأَبَدَ نُورُهُ، وَالَّذى يُنْفِذُ أَمْرَهُوَ بِلامُشاوَرَةِ مُشيرٍ وَلامَعَهُ شَريكٌ فى تَقْديرِهِ وَلايُعاوَنُ فى تَدْبيرِهِ.
6- صَوَّرَ مَا ابْتَدَعَ عَلى غَيْرِ مِثالٍ، وَ خَلَقَ ما خَلَقَ بِلامَعُونَةٍ مِنْ أَحَدٍ وَلا تَكَلُّفٍ وَلاَ احْتِيالٍ. أَنْشَأَها فَكانَتْ وَ بَرَأَها فَبانَتْ. فَهُوَاللَّهُ الَّذى لا إِلاهَ إِلاَّ هُوالمُتْقِنُ الصَّنْعَةَ، اَلْحَسَنُ الصَّنيعَةِ، الْعَدْلُ الَّذى لايَجُوُر، وَالْأَكْرَمُ الَّذى تَرْجِعُ إِلَيْهِ الْأُمُورُ.
7- وَأَشْهَدُ أَنَّهُ اللَّهُ الَّذى تَواضَعَ كُلُّ شَىْءٍ لِعَظَمَتِهِ، وَذَلَّ كُلُّ شَىْءٍ لِعِزَّتِهِ، وَاسْتَسْلَمَ كُلُّ شَىْءٍ لِقُدْرَتِهِ، وَخَضَعَ كُلُّ شَىْءٍ لِهَيْبَتِهِ.
8- مَلِكُ الْاَمْلاكِ وَ مُفَلِّكُ الْأَفْلاكِ وَمُسَخِّرُالشَّمْسِ وَالْقَمَرِ، كُلٌّ يَجْرى لاَِجَلٍ مُسَمّىً. يُكَوِّرُالَّليْلَ عَلَىالنَّهارِ وَيُكَوِّرُالنَّهارَ عَلَى الَّليْلِ يَطْلُبُهُ حَثيثاً. قاصِمُ كُلِّ جَبّارٍ عَنيدٍ وَ مُهْلِكُ كُلِّ شَيْطانٍ مَريدٍ.
9- لَمْ يَكُنْ لَهُ ضِدٌّ وَلا مَعَهُ نِدٌّ أَحَدٌ صَمَدٌ لَم يلِد و لَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفْواً أَحَدٌ. إلاهٌ واحِدٌ وَرَبٌّ ماجِدٌ يَشاءُ فَيُمْضي، وَيُريدُ فَيَقْضي، وَيَعْلَمُ فَيُحْصي، وَيُميتُ وَيُحْيي، وَيُفْقِرُ وَيُغْني، وَيُضْحِكُ وَيُبْكي، (وَيُدْني وَ يُقْصي) وَيَمْنَعُ وَ يُعْطى، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ.
10- يُولِجُ الَّليْلَ فِى النَّهارِ وَيُولِجُ النَّهارَ فىِ الَّليْلِ، لاإِلاهَ إِلاّهُوَالْعَزيزُ الْغَفّارُ. مُسْتَجيبُ الدُّعاءِ وَمُجْزِلُ الْعَطاءِ، مُحْصِى الْأَنْفاسِ وَ رَبُّ الْجِنَّةِ وَالنّاسِ، الَّذى لايُشْكِلُ عَلَيْهِ شَىْءٌ، وَ لايَضجِرُهُ صُراخُ الْمُسْتَصْرِخينَ وَلايُبْرِمُهُ إِلْحاحُ الْمُلِحّينَ. اَلْعاصِمُ لِلصّالِحينَ، وَالْمُوَفِّقُ لِلْمُفْلِحينَ، وَ مَوْلَى الْمُؤْمِنينَ وَرَبُّ الْعالَمينَ. الَّذِى اسْتَحَقَّ مِنْ كُلِّ مَنْ خَلَقَ أَنْ يَشْكُرَهُ وَيَحْمَدَهُ (عَلى كُلِّ حالٍ).
11- أَحْمَدُهُ كَثيراً وَأَشْكُرُهُ دائماً عَلَى السَّرّاءِ والضَّرّاءِ وَالشِّدَّةِ وَالرَّخاءِ، وَأُومِنُ بِهِ و بِمَلائكَتِهِ وكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ. أَسْمَعُ لاَِمْرِهِ وَاُطيعُ وَأُبادِرُ إِلى كُلِّ مايَرْضاهُ وَأَسْتَسْلِمُ لِماقَضاهُ، رَغْبَةً فى طاعَتِهِ وَ خَوْفاً مِنْ عُقُوبَتِهِ، لاَِنَّهُ اللَّهُ الَّذى لايُؤْمَنُ مَكْرُهُ وَلايُخافُ جَورُهُ.
ترجمه بخش اول خطبه غدیر:
ستايش خداى را سزاست كه در يگانگىاش بلند مرتبه و در تنهايىاش به آفريدگان نزديك است؛ سلطنتش پرجلال و در اركان آفرينشش بزرگ است. بر همه چيز احاطه دارد بىآنكه مكان گيرد و جابهجا شود و بر تمامى آفريدگان به قدرت و برهان خود چيره است.
همواره ستوده بوده و خواهد بود و مجد و بزرگى او را پايانى نيست. آغاز و انجام از او و برگشت تمامى امور بهسوى اوست. اوست آفرينندهى آسمانها و گسترانندهى زمينها و حكمران آنها. دور و منزّه از خصايص آفريدههاست و در منزّهبودن خود نيز، از تقديس همگان برتر.
هموست پروردگار فرشتگان و روح؛ افزونى بخش بر آفريدگان و بخشندهى بر همهى موجودات است. به نيمنگاهى ديدهها را ببيند و ديدهها هرگز او را نبينند.
كريم و بردبار و شكيباست. رحمتش جهانشمول و عطايش منّتگذار. در انتقام و كيفر سزاواران عذاب، بىشتاب است. بر نهانها آگاه و بر درونها دانا، پوشيدهها بر او آشكار و پنهانها بر او روشن است. بر هر هستى فراگير و چيره، نيروى آفريدگان از او و توانايى بر هر پديده ويژهى اوست. او را همانندى نيست.
در تاريكستان لاشَىء، او هستىبخش هر هستى است؛ جاودانه و زنده و عدلگستر. خداوندى جز او نباشد و اوست ارجمند و حكيم. ديدهها را بر او راهى نيست و اوست كه ديدهها را دريابد و اوست بر پنهانىها آگاه و بر كارها دانا. از ديدن، كسى وصفش را نيابد و بر چگونگى او، از نهان و آشكار دست نيازد؛ مگر او -عزّوجلّ- راه نمايد و خود بشناساند.
گواهى مىدهم كه او «اللَّه» است؛ همو كه تنزّهش سراسر روزگاران را فراگرفته و پرتواش ابديّت را شامل است. فرمانش را بىمشاور اجرا كند و تقديرش را بىشريك امضاء و هستى را بىياور سامان دهد. صورت آفرينش او را الگويى نبوده؛ آفريدگان را بدون ياور و سختى و حيله، هستى بخشيده است. جهان با ايجاد او موجود و با آفرينش او پديدار شده است. پس اوست «اللَّه» و معبودى جز او نيست؛ همو كه صُنعش استوار و ساختمان آفرينشش زيباست.
دادگرى كه ستم روا نمىدارد و بخشندهترينى كه كارها به او بازمىگردد و گواهى مىدهم او اللَّه است كه هر هستى در برابر بزرگىاش فروتن و در مقابل ارجمندىاش رام و به توانايىاش تسليم و به هيبتش خاضع است.
پادشاه هستىها و چرخانندهى سپهرها و رامكنندهى آفتاب و ماه كه هريك تا اَجَل معيّن جريان يابند. «او پردهى شب را به روز و پردهى روز را به شب بپيچد» (زمر / 5) «كه شتابان در پى روز است» (اعراف / 54) هم او شكنندهى هر ستمگر باطلگرا و نابودكنندهى هر شيطان سركش است.
نه او را ناسازى باشد و نه برايش مانندى و انبازى. يكتا و بىنياز، «نه زاده و نه زاييدهشده و او را همتايى نبوده». (اخلاص / 4 – 3) خداوند يگانه و پروردگار بزرگوار است.
بخواهد و به انجام رساند؛ اراده كند و حكم نمايد؛ بداند و بشمارد؛ بميراند و زنده كند؛ نيازمند و بىنياز گرداند؛ بخنداند و بگرياند؛ نزديك آورد و دور برد؛ بازدارد و عطا كند. اوراست پادشاهى و ستايش. به دست تواناى اوست تمام نيكى و هموست بر هر چيز توانا.
«شب را در روز و روز را در شب فرو برد». (حديد / 6) جز او خداوندى نباشد؛ گرانقدر و آمرزنده؛ پذيرندهى دعا و افزايندهى عطا؛ بر شمارندهى نَفَسها و پروردگار پرى و انسان.
چيزى بر او مشكل ننمايد. فريادِ فريادكنندگان، او را آزرده نكند و اصرارِ اصراركنندگان، او را به ستوه نياورد. نيكوكاران را نگاهدار و رستگاران را يار، مؤمنان را صاحب اختيار و جهانيان را پروردگار است؛ همو كه در همهى احوال، سزاوار سپاس و ستايش آفريدگان است.
او را ستايش فراوان و سپاس جاودانه مىگويم در شادى و رنج و آسايش و سختى و به او و فرشتگان و نبشتهها و فرستادههايش ايمان داشته. فرمان او را گردن مىگذارم و اطاعت مىكنم و بهسوى هر آنچه مايهى خشنودى اوست، مىشتابم و به حكم و فرمان او تسليم؛ چرا كه به فرمانبرى او، شايق و از كيفر او، ترسانم؛ زيرا او خدايى است كه كسى از مكرش در امان نبوده و از ستمش ترسان نباشد (زيرا او را ستمى نيست).
بخش دوم: فرمان الهی برای مطلبی مهم
12- وَأُقِرُّلَهُ عَلى نَفْسى بِالْعُبُودِيَّةِ وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِيَّةِ، وَأُؤَدّى ما أَوْحى بِهِ إِلَىَّ حَذَراً مِنْ أَنْ لا أَفْعَلَ فَتَحِلَّ بى مِنْهُ قارِعَةٌ لايَدْفَعُها عَنّى أَحَدٌ وَإِنْ عَظُمَتْ حيلَتُهُ وَصَفَتْ خُلَّتُهُ – لاإِلاهَ إِلاَّهُوَ – لاَِنَّهُ قَدْأَعْلَمَنى أَنِّى إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ ما أَنْزَلَ إِلَىَّ (فى حَقِّ عَلِىٍّ) فَما بَلَّغْتُ رِسالَتَهُ، وَقَدْ ضَمِنَ لى تَبارَكَ وَتَعالَى الْعِصْمَةَ (مِنَ النّاسِ) وَ هُوَاللَّهُ الْكافِى الْكَريمُ. فَأَوْحى إِلَىَّ: (بِسْمِاللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحيمِ، يا أَيُهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ــ فى عَلِىٍّ يَعْنى فِى الْخِلاَفَةِ لِعَلِىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ ــ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ).
13- مَعاشِرَالنّاسِ، ما قَصَّرْتُ فى تَبْليغِ ما أَنْزَلَ اللَّهُ تَعالى إِلَىَّ، وَ أَنَا أُبَيِّنُ لَكُمْ سَبَبَ هذِهِ الْآيَةِ: إِنَّ جَبْرئيلَ هَبَطَ إِلَىَّ مِراراً ثَلاثاً يَأْمُرُنى عَنِ السَّلامِ رَبّى – وَ هُوالسَّلامُ – أَنْ أَقُومَ فى هذَا الْمَشْهَدِ فَأُعْلِمَ كُلَّ أَبْيَضَ وَأَسْوَدَ: أَنَّ عَلِىَّ بْنَ أَبى طالِبٍ أَخى وَ وَصِيّى وَ خَليفَتى (عَلى أُمَّتى) وَالْإِمامُ مِنْ بَعْدى، الَّذى مَحَلُّهُ مِنّى مَحَلُّ هارُونَ مِنْ مُوسى إِلاَّ أَنَّهُ لانَبِىَّ بَعْدى وَهُوَ وَلِيُّكُمْ بَعْدَاللَّهِ وَ رَسُولِهِ، وَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ تَبارَكَ وَ تَعالى عَلَىَّ بِذالِكَ آيَةً مِنْ كِتابِهِ (هِىَ): (إِنَّما وَلِيُّكُمُاللّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذينَ آمَنُواالَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ و وَيُؤْتونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ)، وَ عَلِىُّ بْنُ أَبى طالِبٍ الَّذى أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَىالزَّكاةَ وَهُوَ راكِعٌ يُريدُاللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فى كُلِّ حالٍ.
14- وَسَأَلْتُ جَبْرَئيلَ أَنْ يَسْتَعْفِىَ لِىَ (السَّلامَ) عَنْ تَبْليغِ ذالِكَ إِليْكُمْ – أَيُّهَاالنّاسُ – لِعِلْمى بِقِلَّةِ الْمُتَّقينَ وَكَثْرَةِ الْمُنافِقينَ وَإِدغالِ اللّائمينَ وَ حِيَلِ الْمُسْتَهْزِئينَ بِالْإِسْلامِ، الَّذينَ وَصَفَهُمُاللَّهُ فى كِتابِهِ بِأَنَّهُمْ يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مالَيْسَ فى قُلوبِهِمْ، وَيَحْسَبُونَهُ هَيِّناً وَ هُوَ عِنْدَاللَّهِ عَظيمٌ.
15- وَكَثْرَةِ أَذاهُمْ لى غَيْرَ مَرَّةٍ حَتّى سَمَّونى أُذُناً وَ زَعَمُوا أَنِّى كَذالِكَ لِكَثْرَةِ مُلازَمَتِهِ إِيّاىَ وَ إِقْبالى عَلَيْهِ (وَ هَواهُ وَ قَبُولِهِ مِنِّى) حَتّى أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فى ذالِكَ (وَ مِنْهُمُ الَّذينَ يُؤْذونَ النَّبِىَّ وَ يَقولونَ هُوَ أُذُنٌ، قُلْ أُذُنُ ـ (عَلَىالَّذينَ يَزْعَُمونَ أَنَّهُ أُذُنٌ) ـ خَيْرٍ لَكُمْ، يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ يُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنينَ وَ رحْمَةٌ لِلَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ و الَّذینَ یُؤذُنَ رَسوُلَ اللهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ) . وَلَوْشِئْتُ أَنْ أُسَمِّىَ الْقائلينَ بِذالِكَ بِأَسْمائهِمْ لَسَمَّيْتُ وَأَنْ أُوْمِئَ إِلَيْهِمْ بِأَعْيانِهِمْ لَأَوْمَأْتُ وَأَنْ أَدُلَّ عَلَيْهِمُ لَدَلَلْتُ، وَلكِنِّى وَاللَّهِ فى أُمورِهمْ قَدْ تَكَرَّمْتُ. 16- وَكُلُّ ذالِكَ لايَرْضَى اللَّهُ مِنّى إِلاّ أَنْ أُبَلِّغَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَىَّ (فى حَقِّ عَلِىٍّ)، ثُمَّ تلا: (يا أَيُّهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ – فى حَقِّ عَلِىٍّ – وَ انْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ).
ترجمه بخش دوم خطبه غدیر:
و اكنون به بندگى خويش و پروردگارى او گواهى مىدهم و وظيفهى خود را در آنچه وحى شده، انجام مىدهم؛ مباد از سوى او عذابى فرود آيد كه كسى را ياراى دور ساختن آن از من نباشد، هر چند توانش بسيار و دوستىاش با من خالص باشد.
خداوندى جز او نيست – چرا كه به من هشدار داده كه اگر آنچه در حق على نازل كرده به مردم ابلاغ نكنم، وظيفهى رسالتش را انجام ندادهام. و خود او تبارك و تعالى امنيّت از آزار مردم را برايم تضمين كرده و البتّه كه او بسنده و بخشنده است.
پس آنگاه خداوند چنين وحىام فرموده: «به نام خداوند همه مهرِ مهرورز»، «اى فرستادهى ما! آنچه از سوى پروردگارت بر تو فرو فرستاديم» (مائده / 67) دربارهى على و جانشينى او «به مردم برسان؛ وگرنه رسالت خداوندى را به انجام نرساندهاى و او تو را از آسيب مردمان نگاه مىدارد». (مائده / 67)
هان مردمان! در تبليغ آنچه خداوند بر من نازل فرموده، كوتاهى نكردهام و اكنون سبب نزول آيه را بيان مىكنم: همانا جبرئيل از سوى سلام، پروردگارم – كه تنها او سلام است – سه مرتبه بر من فرود آمد و فرمانى آورد كه در اين مكان بهپا خيزم و به هر سفيد و سياهى اعلام كنم كه علىّبن ابىطالب، برادر و وصىّ و جانشين من در ميان امّت و امام پس از من است.
همو كه جايگاهاش نسبت به من، بهسان هارون نسبت به موسى است؛ مگر اينكه پيامبرى پس از من نخواهد بود و او پس از خدا و رسول او صاحب اختيار شماست و خداوند تبارك و تعالى آيهاى بر من نازل فرموده كه: «همانا تنها ولى و سرپرست و صاحب اختيار شما، خداوند و پيامبرش و مؤمنانىاند كه نماز بهپا مىدارند و در ركوع زكات مىپردازند». (مائده / 55) و قطعاً علىّبن ابىطالب، نماز بهپا داشته و در ركوع زكات پرداخته و پيوسته خداخواه است.
و من از جبرئيل درخواستم كه از خداوند سلام اجازه كند و مرا از مأموريت تبليغ به شما معاف دارد؛ زيرا كمى پرهيزكاران و فزونى منافقان و دسيسهى ملامتگران و مكر مسخرهكنندگان اسلام را مىدانم؛ همانان كه خداوند در وصفشان در كتاب خود فرموده:
«به زبان مىگويند آن را كه در دلهايشان نيست» (فتح / 11) و مىشمارند «آن را اندك و آسان، حال آنكه نزد خداوند بس بزرگ است». (نور / 15)
و نيز از آن روى كه منافقان، بارها مرا آزار رسانيدهاند تا بدانجا كه مرا اُذُن (سخن شنو و زودباور) ناميدهاند؛ به خاطر همراهى افزون و تمايل و پذيرش على از من و توجّه ويژهى من به او، تا بدانجا كه خداوند آيهاى فرو فرستاده:
«و از آناناند كسانى كه پيامبر خدا را آزرده و گويند: او سخنشنو و زودباور است. بگو: آرى، او سخن شنوست». (توبه / 61)
عليه آنان كه گمان مىكنند او تنها سخن مىشنود؛ «ليكن به خير شماست. او (پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم) به خدا ايمان دارد و اهل ايمان را تصديق كرده، راستگو مىانگارد؛ و هم او رحمت است براى ايمانيان شما و البتّه براى آنان كه او را آزار دهند، عذابى دردناك خواهد بود». (توبه / 61)
و اگر مىخواستم نام گويندگان چنين سخنى را بر زبان آورم و به آنان اشارت كنم و مردم را به سويشان هدايت كنم (كه آنان را شناسايى كنند) مىتوانستم؛ ليكن به خدا سوگند در كارشان كرامت نموده، لب فروبستم.
با اين حال خداوند از من خشنود نخواهد شد؛ مگر فرمان او را در حقّ على به شما ابلاغ كنم. آنگاه پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم چنين خواند: «اى پيامبر! آنچه از سوى پروردگارت بر تو فرود آمده» (مائده / 67) در حقّ على، «ابلاغ كن وگرنه رسالت او را انجام ندادهاى و البتّه خداوند تو را از آسيب مردمان، نگاه مىدارد». (مائده / 67)
بخش سوم: اعلان رسمي ولايت و امامت دوازده امام عليهم السلام
17- فَاعْلَمُوا مَعاشِرَ النّاسِ (ذالِكَ فيهِ وَافْهَموهُ وَاعْلَمُوا) أَنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَبَهُ لَكُمْ وَلِيّاً وَإِماماً فَرَضَ طاعَتَهُ عَلَى الْمُهاجِرينَ وَالْأَنْصارِ وَ عَلَى التّابِعينَ لَهُمْ بِإِحْسانٍ، وَ عَلَى الْبادى وَالْحاضِرِ، وَ عَلَىالْعَجَمِىِّ وَالْعَرَبىِّ، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلوكِ وَالصَّغيرِ وَالْكَبيرِ، وَ عَلَىالْأَبْيَضِ وَالأَسْوَدِ، وَ عَلى كُلِّ مُوَحِّدٍ، ماضٍ حُكْمُهُ، جازٍ قَوْلُهُ، نافِذٌ أَمْرُهُ، مَلْعونٌ مَنْ خالَفَهُ، مَرْحومٌ مَنْ تَبِعَهُ وَ صَدَّقَهُ، فَقَدْ غَفَرَاللَّهُ لَهُ وَلِمَنْ سَمِعَ مِنْهُ وَ أَطاعَ لَهُ.
18- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ آخِرُ مَقامٍ أَقُومُهُ فى هذا الْمَشْهَدِ، فَاسْمَعوا وَ أَطيعوا وَانْقادوا لاَِمْرِ(اللَّهِ) رَبِّكُمْ، فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ هُوَ مَوْلاكُمْ وَإِلاهُكُمْ، ثُمَّ مِنْ دونِهِ رَسولُهُ وَنَبِيُّهُ الُْمخاطِبُ لَكُمْ، ثُمَّ مِنْ بَعْدى عَلىٌّ وَلِيُّكُمْ وَ إِمامُكُمْ بِأَمْرِاللَّهِ رَبِّكُمْ، ثُمَّ الْإِمامَةُ فى ذُرِّيَّتى مِنْ وُلْدِهِ إِلى يَوْمٍ تَلْقَوْنَ اللَّهَ وَرَسولَهُ.
19- لاحَلالَ إِلاّ ما أَحَلَّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَهُمْ، وَلاحَرامَ إِلاّ ما حَرَّمَهُ اللَّهُ (عَلَيْكُمْ) وَ رَسُولُهُ وَ هُمْ، وَاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَرَّفَنِى الْحَلالَ وَالْحَرامَ وَأَنَا أَفْضَيْتُ بِما عَلَّمَنى رَبِّى مِنْ كِتابِهِ وَحَلالِهِ وَ حَرامِهِ إِلَيْهِ.
20- مَعاشِرَالنّاسِ،(فَضِّلُوهُ). مامِنْ عِلْمٍ إِلاَّ وَقَدْ أَحْصاهُاللَّهُ فِىَّ، وَ كُلُّ عِلْمٍ عُلِّمْتُ فَقَدْ أَحْصَيْتُهُ فى إِمامِ الْمُتَّقينَ، وَما مِنْ عِلْمٍ إِلاّ وَقَدْ عَلَّمْتُهُ عَلِيّاً، وَ هُوَ الْإِمامُ الْمُبينُ (الَّذى ذَكَرَهُ اللَّهُ فى سُورَةِ يس: (وَ كُلَّ شَىْءٍ أَحْصَيْناهُ فى إِمامٍ مُبينٍ).
21- مَعاشِرَالنَّاسِ، لاتَضِلُّوا عَنْهُ وَلاتَنْفِرُوا مِنْهُ، وَلاتَسْتَنْكِفُوا عَنْ وِلايَتِهِ، فَهُوَالَّذى يَهدي إِلَى الْحَقِّ وَيَعْمَلُ بِهِ، وَيُزْهِقُ الْباطِلَ وَيَنْهى عَنْهُ، وَلاتَأْخُذُهُ فِىاللَّهِ لَوْمَةُ لائِمٍ.
22- أَوَّلُ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ (لَمْ يَسْبِقْهُ إِلَى الْايمانِ بى أَحَدٌ)، وَالَّذى فَدى رَسُولَاللّهِ بِنَفْسِهِ، وَالَّذى كانَ مَعَ رَسُولِ اللّهِ وَلا أَحَدَ يَعْبُدُاللّهَ مَعَ رَسُولِهِ مِنَ الرِّجالِ غَيْرُهُ.
23- (أَوَّلُ النّاسِ صَلاةً وَ أَوَّلُ مَنْ عَبَدَاللّهَ مَعى. أَمَرْتُهُ عَنِاللّهِ أَنْ يَنامَ فى مَضْجَعى، فَفَعَلَ فادِياً لى بِنَفْسِهِ).
24- مَعاشِرَالنّاسِ، فَضِّلُوهُ فَقَدْ فَضَّلَهُ اللّهُ، وَاقْبَلُوهُ فَقَدْ نَصَبَهُ اللّهُ.
25- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ إِمامٌ مِنَ اللّهِ، وَلَنْ يَتُوبَ اللّهُ عَلى أَحَدٍ أَنْكَرَ وِلايَتَهُ وَلَنْ يَغْفِرَ لَهُ، حَتْماً عَلَى اللَّهِ أَنْ يَفْعَلَ ذالِكَ بِمَنْ خالَفَ أَمْرَهُ وَأَنْ يُعَذِّبَهُ عَذاباً نُكْراً أَبَدَا الْآبادِ وَ دَهْرَ الدُّهورِ. فَاحْذَرُوا أَنْ تُخالِفوهُ. فَتَصْلُوا ناراً وَقودُهَا النَّاسُ وَالْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرينَ.
26- مَعاشِرَالنّاسِ، بى ـ وَاللَّهِ ـ بَشَّرَالْأَوَّلُونَ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالْمُرْسَلينَ، وَأَنَا ـ (وَاللَّهِ) ـ خاتَمُ الْأَنْبِياءِ وَالْمُرْسَلينَ والْحُجَّةُ عَلى جَميعِ الَْمخْلوقينَ مِنْ أَهْلِ السَّماواتِ وَالْأَرَضينَ. فَمَنْ شَكَّ فى ذالِكَ فَقَدْ كَفَرَ كُفْرَ الْجاهِلِيَّةِ الْأُولى وَ مَنْ شَكَّ فى شَىْءٍ مِنْ قَوْلى هذا فَقَدْ شَكَّ فى كُلِّ ما أُنْزِلَ إِلَىَّ، وَمَنْ شَكَّ فى واحِدٍ مِنَ الْأَئمَّةِ فَقَدْ شَكَّ فِى الْكُلِّ مِنْهُمْ، وَالشَاكُّ فينا فِىالنّارِ.
27- مَعاشِرَالنّاسِ، حَبانِىَاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهذِهِ الْفَضيلَةِ مَنّاً مِنْهُ عَلَىَّ وَ إِحْساناً مِنْهُ إِلَىَّ وَلا إِلاهَ إِلاّهُوَ، أَلا لَهُ الْحَمْدُ مِنِّى أَبَدَ الْآبِدينَ وَدَهْرَالدّاهِرينَ وَ عَلى كُلِّ حالٍ.
28- مَعاشِرَالنّاسِ، فَضِّلُوا عَلِيّاً فَإِنَّهُ أَفْضَلُ النَّاسِ بَعْدى مِنْ ذَكَرٍ و أُنْثى ما أَنْزَلَ اللَّهُ الرِّزْقَ وَبَقِىَ الْخَلْقُ. مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ، مَغْضُوبٌ مَغْضُوبٌ مَنْ رَدَّ عَلَىَّ قَوْلى هذا وَلَمْ يُوافِقْهُ. أَلا إِنَّ جَبْرئيلَ خَبَّرنى عَنِ اللَّهِ تَعالى بِذالِكَ وَيَقُولُ: «مَنْ عادى عَلِيّاً وَلَمْ يَتَوَلَّهُ فَعَلَيْهِ لَعْنَتى وَ غَضَبى»، (وَلْتَنْظُرْنَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوااللَّهَ ـ أَنْ تُخالِفُوهُ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها ـ إِنَّ اللَّهَ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُونَ).
29- مَعاشِرَ النَّاسِ، إِنَّهُ جَنْبُ اللَّهِ الَّذى ذَكَرَ فى كِتابِهِ العَزيزِ، فَقالَ تعالى (مُخْبِراً عَمَّنْ يُخالِفُهُ): (أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتا عَلى ما فَرَّطْتُ فى جَنْبِ اللَّهِ).
30- مَعاشِرَالنّاسِ، تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ وَ افْهَمُوا آياتِهِ وَانْظُرُوا إِلى مُحْكَماتِهِ وَلاتَتَّبِعوا مُتَشابِهَهُ، فَوَاللَّهِ لَنْ يُبَيِّنَ لَكُمْ زواجِرَهُ وَلَنْ يُوضِحَ لَكُمْ تَفْسيرَهُ إِلاَّ الَّذى أَنَا آخِذٌ بِيَدِهِ وَمُصْعِدُهُ إِلىَّ وَشائلٌ بِعَضُدِهِ (وَ رافِعُهُ بِيَدَىَّ) وَ مُعْلِمُكُمْ: أَنَّ مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌ مَوْلاهُ، وَ هُوَ عَلِىُّ بْنُ أَبى طالِبٍ أَخى وَ وَصِيّى، وَ مُوالاتُهُ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَنْزَلَها عَلَىَّ.
31- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ عَلِيّاً وَالطَّيِّبينَ مِنْ وُلْدى (مِنْ صُلْبِهِ) هُمُ الثِّقْلُ الْأَصْغَرُ، وَالْقُرْآنُ الثِّقْلُ الْأَكْبَرُ، فَكُلُّ واحِدٍ مِنْهُما مُنْبِئٌ عَنْ صاحِبِهِ وَ مُوافِقٌ لَهُ، لَنْ يَفْتَرِقا حَتّى يَرِدا عَلَىَالْحَوْضَ. أَلا إِنَّهُمْ أُمَناءُ اللَّهِ فى خَلْقِهِ وَ حُكّامُهُ فى أَرْضِهِ.
32- أَلاوَقَدْ أَدَّيْتُ، أَلاوَقَدْ بَلَّغْتُ، أَلاوَقَدْ أَسْمَعْتُ، أَلاوَقَدْ أَوْضَحْتُ، أَلا وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قالَ وَ أَنَا قُلْتُ عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ،
33- أَلاإِنَّهُ لا «أَميرَالْمُؤْمِنينَ» غَيْرَ أَخى هذا، أَلا لاتَحِلُّ إِمْرَةُ الْمُؤْمِنينَ بَعْدى لاَِحَدٍ غَيْرِهِ.
ترجمه بخش سوم خطبه غدیر:
هان مردمان! بدانيد اين آيه دربارهى اوست. ژرفاى آن را بفهميد و بدانيد كه خداوند او را سرپرست و امام شما قرار داده و پيروىاش را بر مهاجران و انصار واجب كرده و بر پيروان آنان در نيكى، و بر صحرانشينان و شهروندان، و بر عجم و عرب و آزاده و برده و كوچك و بزرگ و سفيد و سياه و هر يكتاپرست؛ اجراى گفتار و فرمانش لازم، امرش نافذ، ناسازگارش رانده، پيرو و باوركنندهاش در مهر است.
البتّه كه خداوند، او و شنوايان سخنش و پيروان راهش را آمرزيده است.
هان مردمان! براى آخرين بار در اين اجتماع به پا ايستاده، (با شما سخن مىگويم.) سخنم را شنيده، پيروى كنيد و فرمان پروردگارتان را گردن گذاريد كه خداوند عزّوجلّ صاحب اختيار و سرپرست و معبود شماست و سپس سرپرست شما، فرستاده و پيامبر اوست كه اكنون با شما سخن مىگويد و پس از من به فرمان او، على ولى و امام شماست.
سپس امامت، در فرزندان من از نسل على خواهد بود تا برپايى رستاخيز كه خدا و رسول او را ديدار كنيد. روا نيست مگر آنچه خدا و رسول او و امامان روا دانند و ناروا نباشد مگر آنچه آنان ناروا دانند و خداوند عزّوجلّ هم روا و هم ناروا را به من شناسانده و من آموختههايم را از كتاب خدا و حلال و حرام او را در اختيار على گذاشتهام.
هان مردمان! او را برتر دانيد؛ هيچ دانشى نيست مگر اينكه خداوند در جان من نبشته و من تمامى آن را در جان على، امام پرهيزكاران، ضبط كردهام و دانشى نبوده مگر آنكه به على آموختهام. او پيشواى روشنگر است كه خداوند در سورهى ياسين از او گفتوگو كرده: «و علم هر چيز را در امام مبين برشمرديم». (يس / 12)
هان مردمان! او را فراموش نكنيد و از امامتش برنتابيد و از سرپرستىاش نگريزيد؛ چرا كه شما را به درستى و راستى خوانده و خود نيز بدان عمل مىكند. او باطل را نابود كرده و شما را از آن بازدارد و هرگز نكوهشِ نكوهشگران او را از كار خدا باز ندارد.
او نخستين مؤمن به خدا و رسول اوست و كسى در ايمان به من، از او سبقت نجسته و همو جان خود را فداى رسولخدا كرده و با او همراه بوده است. تنها او همراه رسولخدا عبادت مىكرد و جز او از مردان كسى چنين نبود. على اوّلين نمازگزار و پرستشكنندهى همراه من است.
از جانب خدا بهاو دستوردادم تا (در شب هجرت) در بستر من بيارامد و او نيز فرمان برده، پذيرفت كه جان خود را فداى من كند.
هان مردمان! او رابرتر بدانيد كه خداوند او را برترى داده و پيشوايى او را پذيرا باشيد كه خداوند او را (به امامت) نصب كرده است.
هان مردمان! او امام از جانب خداست و خداوند هرگز توبهى منكر او را نپذيرد و چنين كسى را نيامرزد. اين است روش قطعىخداوند دربارهى ناسازگار با امامت على و حتماً او را به عذاب دردناك جاودانه كيفر خواهد كرد. پس، از مخالفت او بهراسيد؛ و گرنه خواهيد افتاد «در آتشى كه آتشگيرهى آن مردماناند و سنگ» (تحريم / 6) «كه براى حقستيزان آماده شده است». (آلعمران / 131)
هان مردمان! به خدا كه پيامبران پيشين به ظهورم بشارت دادهاند و همانا من فرجام آنان و برهان بر آفريدگانِ آسمانيان و زمينيانم. آنكس كه راستى و درستى مرا باور نكند، به كفر جاهلى گذشته درآمده و ترديد در سخنان امروزم، همسنگ ترديد در تمامى محتواى رسالت من است
و ناباورى در امامت يكى از امامان، بهسان ناباورى در تمامى آنان است و جايگاه ناباوران امامت ما، آتش دوزخ خواهد بود.
هان مردمان! خداوند عزّوجلّ از روى منّت و احسان خويش، اين برترى را به من پيشكش كرده و خدايى جز او نيست. هشدار كه تمامى ستايشهاى من در تمامى روزگاران و هر حال و مقام، ويژهى اوست.
هان مردمان! على را برتر دانيد كه او برترينِ مردان و زنان، پس از من است تا آن هنگام كه آفرينش برپاست و روزىشان فرود آيد. دورِ دور باد، از مهر خداوند و خشمِ خشم باد، بر آنكه اين گفتهام را نپذيرد و با من سازگار نباشد.
هان! آگاه باشيد جبرئيل از سوى خداوند خبرم داد: هر كه با على ستيزد و بر ولايت او گردن نگذارد، نفرين و خشم من بر او باد. «البتّه بايست هر كس بنگرد كه براى فرداى خويش چه پيش فرستاده. پس تقوا پيشه كنيد» (حشر / 18) و از ناسازى با على بپرهيزيد؛ «مباد كه گامهايتان پس از استوارى درلغزد» (نحل / 94) «و همانا خداوند بر كردارتان آگاه است». (حشر / 18)
هان مردمان! او همجوار و همسايهى خداوند است كه در كتاب گرانقدر خود (قرآن) او را ياد كرده و دربارهى ستيزندگان با او فرموده: «مبادا كسى در روز قيامت بگويد: افسوس كه دربارهى همجوار و همسايهى خداوند كوتاهى كردهام». (زمر / 56)
هان مردمان! در قرآن انديشه كنيد و ژرفاى آيات آن را دريابيد و بر محكماتش نظر كنيد و از متشابهات آن پيروى ننماييد. به خداوند سوگند كه باطنها و تفسير آن را روشن نمىكند مگر همينكه دست و بازوى او را گرفته و بالا آوردهام و اعلام مىدارم:
هر آنكس كه من سرپرست اويم، اين على سرپرست اوست و او على، فرزند ابىطالب، برادر و وصىّ من است؛ ولايت و سرپرستى او حكمى از سوى خداست كه بر من فروفرستاده است.
هان مردمان! همانا على و پاكان از فرزندانم از نسل او، يادگار گرانسنگ كوچكترند و قرآن، يادگار ارزشمند بزرگتر. هر يك از اين دو از ديگر همراه خود حكايت مىكند و با آن سازگار است. آن دو هرگز از هم جدا نمىشوند تا در حوض كوثر بر من وارد شوند.
هان! آنان امانتداران خداوند در ميان آفريدگان و حاكمان او، در زميناند. هشدار كه من وظيفهى خود را ادا كردم. وظيفهام را ابلاغ كردم و به گوش شما رساندم. هشدار كه روشن نمودم. بدانيد كه اين سخن خدا بود و من از سوى او سخن گفتم.هان بدانيد! هرگز به جز اين برادرم، كسى نبايد «اميرالمؤمنين» خوانده شود. هشدار كه پس از من، امارت مؤمنان براى كسى جز او روا نباشد.
بخش چهارم: بلند كردن اميرالمومنين عليه السلام بدست رسول خدا (ص)
34- ثم قال: «ايهاالنَّاسُ، مَنْ اَوْلى بِكُمْ مِنْ اَنْفُسِكُمْ؟ قالوا: اَللَّهُ و رَسُولُهُ. فَقالَ: اَلا من كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلىٌّ مَوْلاهُ، اَللَّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ و عادِ مَنْ عاداهُ وَانْصُرْمَنْ نَصَرَهُ واخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ.
35- مَعاشِرَالنّاسِ، هذا عَلِىٌّ أخى وَ وَصيىّ وَ واعي عِلْمى، وَ خَليفَتى فى اُمَّتى عَلى مَنْ آمَنَ بى وَعَلى تَفْسيرِ كِتابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَالدّاعي إِلَيْهِ وَالْعامِلُ بِما يَرْضاهُ وَالُْمحارِبُ لاَِعْدائهِ وَالْمُوالي عَلى طاعَتِهِ وَالنّاهي عَنْ مَعْصِيَتِهِ.
36- إِنَّهُ خَليفَةُ رَسُولِ اللّهِ وَ أَميرُالْمُؤْمِنينَ وَالْإمامُ الْهادي مِنَاللَّهِ، وَ قاتِلُ النّاكِثينَ وَالْقاسِطينَ وَالْمارِقينَ بِأَمْرِاللَّهِ.
37- يَقُولُاللَّهُ: (مايُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَىَّ). بِأَمْرِكَ يارَبِّ أَقولُ: اَلَّلهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَعادِ مَنْ عاداهُ (وَانْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ) وَالْعَنْ مَنْ أَنْكَرَهُ وَاغْضِبْ عَلى مَنْ جَحَدَ حَقَّهُ.
38- اَللَّهُمَّ إِنَّكَ أَنْزَلْتَ الْآيَةَ فى عَلِىٍّ وَلِيِّكَ عِنْدَتَبْيينِ ذالِكَ وَنَصْبِكَ إِيّاهُ لِهذَا الْيَوْمِ: (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ ديناً)، وَ قُلْتَ : (إنَّ الدّینَ عِنْدَ اللهِ اْلإسْلامُ) ، وَ قُلْتَ : (وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَالْإِسْلامِ ديناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِى الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرينَ).
39- اَللَّهُمَّ إِنِّى أُشْهِدُكَ أَنِّى قَدْ بَلَّغْتُ.
ترجمه بخش چهارم خطبه غدیر:
سپس فرمود: مردمان! كيست سزاوارتر از شمايان به شما؟ گفتند: خداوند و رسول او. آنگاه فرمود: آنكه من سرپرست اويم، پس اين على ولى و سرپرست اوست. خداوندا! پذيراى ولايت او را دوست بدار و دشمن او را دشمن دار و يار او را يارى كن و رهاكنندهى او را تنها گذار.
هان مردمان! اين على است برادر و وصى و نگاهبان دانش من و جاىنشين من در ميان امّت و ايمان آورندگان به من و بر تفسير كتاب خدا. او مردمان را به سوى خدا بخواند و به آنچه موجب خشنودى اوست، عمل كند و با دشمنان او ستيز نمايد.
او سرپرست فرمانبردارى خدا باشد و بازدارنده از نافرمانى او. همانا اوست جانشين رسولاللَّه و فرمانرواى ايمانيان و از سوى خدا، پيشواى هدايتگر. اوست پيكاركنندهى با پيمانشكنان و رويگردانان از راستى و درستى و بهدررفتگان از دين.
خداوند فرمايد: «فرمان من دگرگونى نمىپذيرد». (ق / 29) پروردگارا! اكنون به فرمان تو مىگويم: خداوندا! دوستداران او را دوست دار و دشمنانش را دشمن. پشتيبانان او را پشتيبانى و يارانش را يارى كن و خوددارىكنندگان از يارىاش را رها كن. ناباورانش را از مهرت بِران و خشم خود را بر آنان فرود آور.
معبودا! تو خود در هنگام بيان ولايت على و برپايى او فرمودى: «امروز آيين شما را به كمال و نعمتم را براى شما تمام نمودم و با خشنودى، اسلام را دين شما قرار دادم». (مائده / 3) و فرمودى: «همانا، دين نزد خدا تنها اسلام است» (آلعمران / 19) و نيز فرمودى: «و آنكه به جز اسلام دينى بجويد؛ از او پذيرفته نبوده، در جهان ديگر، در شمار زيانكاران خواهد بود». (آلعمران / 85) خداوندا! تو را گواه مىگيرم كه پيام تو را به مردمان رساندم.
بخش پنجم: تاكيد بر توجه امت به مسئله امامت
40- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّما أَكْمَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ دينَكُمْ بِإِمامَتِهِ. فَمَنْ لَمْ يَأْتَمَّ بِهِ وَبِمَنْ يَقُومُ مَقامَهُ مِنْ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ وَالْعَرْضِ عَلَىاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَأُولئِكَ الَّذينَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ (فِىالدُّنْيا وَالْآخِرَةِ) وَ فِى النّارِهُمْ خالِدُونَ، (لايُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَلاهُمْ يُنْظَرونَ).
41- مَعاشِرَالنّاسِ، هذا عَلِىٌّ، أَنْصَرُكُمْ لى وَأَحَقُّكُمْ بى وَأَقْرَبُكُمْ إِلَىَّ وَأَعَزُّكُمْ عَلَىَّ، وَاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَأَنَاعَنْهُ راضِيانِ. وَ مانَزَلَتْ آيَةُ رِضاً (فى الْقُرْآنِ) إِلاّ فيهِ، وَلا خاطَبَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا إِلاّبَدَأ بِهِ، وَلانَزَلَتْ آيَةُ مَدْحٍ فِىالْقُرْآنِ إِلاّ فيهِ، وَلاشَهِدَ اللَّهُ بِالْجَنَّةِ فى (هَلْ أَتى عَلَى الْاِنْسانِ) إِلاّلَهُ، وَلا أَنْزَلَها فى سِواهُ وَلامَدَحَ بِها غَيْرَهُ.
42- مَعاشِرَالنّاسِ، هُوَ ناصِرُ دينِ اللَّهِ وَالُْمجادِلُ عَنْ رَسُولِاللَّهِ، وَ هُوَالتَّقِىُّ النَّقِىُّ الْهادِى الْمَهْدِىُّ. نَبِيُّكُمْ خَيْرُ نَبىٍّ وَ وَصِيُّكُمْ خَيْرُ وَصِىٍّ (وَبَنُوهُ خَيْرُالْأَوْصِياءِ). مَعاشِرَالنّاسِ، ذُرِّيَّةُ كُلِّ نَبِىٍّ مِنْ صُلْبِهِ، وَ ذُرِّيَّتى مِنْ صُلْبِ (أَميرِالْمُؤْمِنينَ) عَلِىٍّ.
43- مَعاشِرَ النّاسِ، إِنَّ إِبْليسَ أَخْرَجَ آدَمَ مِنَ الْجَنَّةِ بِالْحَسَدِ، فَلاتَحْسُدُوهُ فَتَحْبِطَ أَعْمالُكُمْ وَتَزِلَّ أَقْدامُكُمْ، فَإِنَّ آدَمَ أُهْبِطَ إِلَىالْأَرضِ بِخَطيئَةٍ واحِدَةٍ، وَهُوَ صَفْوَةُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَكَيْفَ بِكُمْ وَأَنْتُمْ أَنْتُمْ وَ مِنْكُمْ أَعْداءُاللَّهِ،
44- أَلاوَإِنَّهُ لايُبْغِضُ عَلِيّاً إِلاّشَقِىٌّ، وَلا يُوالى عَلِيّاً إِلاَّ تَقِىٌّ، وَلايُؤْمِنُ بِهِ إِلاّمُؤْمِنٌ مُخْلِصٌ. وَ فى عَلِىٍّ – وَاللَّهِ – نَزَلَتْ سُورَةُ الْعَصْر: (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحيمِ، وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسانَ لَفى خُسْرٍ) (إِلاّ عَليّاً الّذى آمَنَ وَ رَضِىَ بِالْحَقِّ وَالصَّبْرِ).
45- مَعاشِرَالنّاسِ، قَدِ اسْتَشْهَدْتُ اللَّهَ وَبَلَّغْتُكُمْ رِسالَتى وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّالْبَلاغُ الْمُبينُ.
46- مَعاشِرَالنّاسِ، (إتَّقُوااللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَلاتَموتُنَّ إِلاّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ).
ترجمه بخش پنجم خطبه غدیر:
هان مردمان! خداوند عزّوجلّ دين را با امامت على تكميل نمود. اينك آنان كه از او و جانشينانش از فرزندان من و از نسل او – تا برپايى رستاخيز و عرضهى بر خدا -پيروى نكنند، «كردههايشان در دو جهان بيهوده بوده»؛ (بقره / 217)
«و در آتش دوزخ جاودانه خواهند بود». (توبه / 17) «به گونهاى كه نه از عذابشان كاسته و نه برايشان فرصتى براى نجات خواهد بود». (بقره / 162)
هان مردمان! اين على است ياورترين، سزاوارترين، نزديكترين و گرانقدرترين شما نزد من و خداوند عزّوجلّ و من از او خشنوديم.
آيهى رضايتى در قرآن نيست مگر دربارهى او و هرگاه خداوند ايمانيان را خطابى نموده، به او آغاز كرده و آيهى ستايشى نازل نگشته مگر دربارهى او و در سورهى «هل أتى على الإنسان» گواهى بر بهشت نداده مگر براى او و آن را در حقّ غير او فرو نياورده و بهوسيلهى آن جز او را نستوده است.
هان مردمان! على ياور دين خدا و دفاعكنندهى از رسول اوست و هم او پرهيزكار، پاكيزه و رهنماى ارشاد شده به دست خود خداست. پيامبرتان برترين پيامبران، جانشينش در ميان شما برترين جانشينان و فرزندانش برترين اوصيايند.
هان مردمان! فرزندان پيامبران از نسل آناناند و فرزندان من از نسل اميرالمؤمنين على.
هان مردمان! بهراستى كه شيطانِ اغواگر، آدم را با رشك، از بهشت راند. مباد شما به على رشك ورزيد كه آنگاه كردههايتان نابود و گامهايتان لغزان خواهد شد.
آدم به خاطر يك اشتباه، به زمين هبوط كرد، حال آنكه برگزيدهى خداى عزّوجلّ بود؛ پس چگونه خواهيد بود كه شما شماييد و دشمنان خدا نيز از ميان شمايند.
هشدار! كه با على نمىستيزد مگر شقى و سرپرستىاش را نمىپذيرد مگر رستگار پرهيزكار و به او نمىگرود مگر ايماندار بىآلايش و به خدا سوگند سورهى «والعصر» دربارهى او نازل شده است: «به نام خداوند همه مهرِ مهرورز، به زمان سوگند كه انسان در زيان است». (والعصر / 2 – 1) مگر على كه ايمان آورده و به درستى و شكيبايى آراسته است.
هان مردمان! خدا را گواه مىگيرم كه پيام او را به شما رساندم و «بر فرستاده، وظيفهاى جز بيان روشن نيست». (عنكبوت / 18 – نور / 54) هان مردمان! «تقوا پيشه كنيد همانگونه كه بايسته است و نميريد جز با شرفِ اسلام». (آلعمران / 102)
بخش ششم: اشاره به كارشكني هاي منافقين
47- مَعاشِرَالنّاسِ، (آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَالنَّورِ الَّذى أُنْزِلَ مَعَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ). (باِللَّهِ ما عَنى بِهذِهِ الْآيَةِ إِلاَّ قَوْماً مِنْ أَصْحابى أَعْرِفُهُمْ بِأَسْمائِهِمْ وَأَنْسابِهِمْ، وَقَدْ أُمِرْتُ بِالصَّفْحِ عَنْهُمْ فَلْيَعْمَلْ كُلُّ امْرِئٍ عَلى مايَجِدُ لِعَلِىٍّ فى قَلْبِهِ مِنَ الْحُبِّ وَالْبُغْضِ).
48- مَعاشِرَالنّاسِ، النُّورُ مِنَاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مَسْلوكٌ فِىَّ ثُمَّ فى عَلِىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ، ثُمَّ فِى النَّسْلِ مِنْهُ إِلَى الْقائِمِ الْمَهْدِىِّ الَّذى يَأْخُذُ بِحَقِّ اللَّهِ وَ بِكُلِّ حَقٍّ هُوَ لَنا، لاَِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَدْ جَعَلَنا حُجَّةً عَلَى الْمُقَصِّرينَ وَالْمعُانِدينَ وَالُْمخالِفينَ وَالْخائِنينَ وَالْآثِمينَ وَالّظَالِمينَ وَالْغاصِبينَ مِنْ جَميعِ الْعالَمينَ.
49- مَعاشِرَالنّاسِ، أُنْذِرُكُمْ أَنّي رَسُولُ اللَّهِ قَدْخَلَتْ مِنْ قَبْلِىَ الرُّسُلُ، أَفَإِنْ مِتُّ أَوْقُتِلْتُ انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِكُمْ؟ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّاللَّهَ شَيْئاً وَسَيَجْزِى اللَّهُ الشّاكِرينَ (الصّابِرينَ).
50- أَلاوَإِنَّ عَلِيّاً هُوَالْمَوْصُوفُ بِالصَّبْرِ وَالشُّكْرِ، ثُمَّ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدي مِنْ صُلْبِهِ.
51- مَعاشِرَالنّاسِ، لاتَمُنُّوا عَلَىَّ بِإِسْلامِكُمْ، بَلْ لاتَمُنُّوا عَلَىاللَّهِ فَيُحْبِطَ عَمَلَكُمْ وَيَسْخَطَ عَلَيْكُمْ وَ يَبْتَلِيَكُمْ بِشُواظٍ مِنْ نارٍ وَنُحاسٍ، إِنَّ رَبَّكُمْ لَبِا الْمِرْصادِ.
52- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ سَيَكُونُ مِنْ بَعْدى أَئمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَىالنّارِ وَيَوْمَ الْقِيامَةِ لايُنْصَرونَ.
53- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ اللَّهَ وَأَنَا بَريئانِ مِنْهُمْ.
54- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُمْ وَأَنْصارَهُمْ وَأَتْباعَهُمْ وَأَشْياعَهُمْ فِى الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النّارِ وَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ.
55- أَلا إِنَّهُمْ أَصْحابُ الصَّحيفَةِ، فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ فى صَحيفَتِهِ!!
56- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنِّى أَدَعُها إِمامَةً وَ وِراثَةً (فى عَقِبى إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ)، وَقَدْ بَلَّغْتُ ما أُمِرتُ بِتَبْليغِهِ حُجَّةً عَلى كُلِّ حاضِرٍ وَغائبٍ وَ عَلى كُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ شَهِدَ أَوْلَمْ يَشْهَدْ، وُلِدَ أَوْلَمْ يُولَدْ، فَلْيُبَلِّغِ الْحاضِرُ الْغائِبَ وَالْوالِدُ الْوَلَدَ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ.
57- وَسَيَجْعَلُونَ الْإِمامَةَ بَعْدى مُلْكاً وَ اغْتِصاباً، (أَلا لَعَنَ اللَّهُ الْغاصِبينَ الْمُغْتَصبينَ)، وَعِنْدَها سَیَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَا الثَّقَلانِ (مَنْ يَفْرُغُ) وَيُرْسَلُ عَلَيْكُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَنُحاسٌ فَلاتَنْتَصِرانِ.
58- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَمْ يَكُنْ لِيَذَرَكُمْ عَلى ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتّى يَميزَالْخَبيثَ مِنَ الطَّيِّبِ، وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ.
59- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ ما مِنْ قَرْيَةٍ إِلاّ وَاللَّهُ مُهْلِكُها بِتَكْذيبِها قَبْلَ يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ مُمَلِّكُهَا الْإِمامَ الْمَهْدِىَّ وَاللَّهُ مُصَدِّقٌ وَعْدَهُ.
60- مَعاشِرَالنّاسِ، قَدْ ضَلَّ قَبْلَكُمْ أَكْثَرُالْأَوَّلينَ، وَاللَّهُ لَقَدْ أَهْلَكَ الْأَوَّلينَ، وَهُوَ مُهْلِكُ الْآخِرينَ. قالَ اللَّهُ تَعالى: (أَلَمْ نُهْلِكِ الْأَوَّلينَ، ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرينَ، كذالِكَ نَفْعَلُ بِالُْمجْرِمينَ، وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبينَ).
61- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَمَرَنى وَنَهانى، وَقَدْ أَمَرْتُ عَلِيّاً وَنَهَيْتُهُ (بِأَمْرِهِ). فَعِلْمُ الْأَمْرِ وَالنَّهُىِ لَدَيْهِ، فَاسْمَعُوا لاَِمْرِهِ تَسْلَمُوا وَأَطيعُوهُ تَهْتَدُوا وَانْتَهُوا لِنَهْيِهِ تَرشُدُوا، (وَصيرُوا إِلى مُرادِهِ) وَلا تَتَفَرَّقْ بِكُمُ السُّبُلُ عَنْ سَبيلِهِ.
ترجمه بخش ششم خطبه غدیر:
هان مردمان! «ايمان آوريد به خدا و رسول او و نورى كه » (تغابن / 8) همراهش فرود آمده «پيش از آنكه چهرهها را تباه و باژگونه كنيم، يا چونان اصحاب روز شنبه (يهوديانى كه بر خدا نيرنگ آوردند) رانده شويد». (نساء / 47)
به خدا سوگند كه مقصود خدا از اين آيه، گروهى از صحابهاند كه آنان را با نام و نَسَب مىشناسم؛ ليكن به پردهپوشى كارشان مأمورم. آنك هر كس پايهى كار خويش را مهر يا خشم على در دل قرار دهد و بداند كه ارزش عمل او، وابسته به آن است.
هان مردمان! نور از سوى خداوند عزّوجلّ در جان من، سپس در جان علىّبن ابىطالب و آنگاه در نسلاو تا قائم مهدى – كه حقّ خدا وتمامى حقّ ما را مىستاند – جاى گرفته است؛ چرا كه خداوند عزّوجلّ ما را دليل و حجّت قرار داده بر كوتاهىكنندگان به عمد، ستيزهگران، ناسازگاران، خائنان و گنهكاران و ستمگران و غاصبان از تمامى جهانيان.
هان مردمان! هشدارتان مىدهم: همانا من رسول خدايم. پيش از من نيز رسولانى آمده و سپرى شدهاند. پس آيا اگر بميرم يا كشته شوم، به جاهليت برمىگرديد؟ «و آنكه به قهقرا برگردد، هرگز خدا را زيانى نخواهد رسانيد و او سپاسگزاران شكيبا را پاداش خواهد داد». (آلعمران / 144) هان! على و فرزندان من از نسل او، داراى كمال شكيبايى و سپاسگزارىاند.
هان مردمان! «اسلامتان را بر من منّت نگذاريد»؛ (حجرات / 17) و بر خدا نيز، كه اعمالتان را بيهوده و تباه خواهد كرد و او بر شما خشم خواهد گرفت و شما را به «شعلهاى از آتش و مس گداخته» (الرحمن / 35) گرفتار خواهد كرد. به يقين پروردگار شما در «كمينگاه است». (فجر / 14)
هان مردمان! بهزودى پس از من امامانى خواهند آمد و «شما را به آتش خواهند خواند. آنان در روز رستاخيز، تنها و بىياور خواهند بود». (قصص / 41)
هان مردمان! آگاه باشيد كه خداوند و من از آنان بيزاريم.
هان مردمان! حتماً آنان و ياران و پيروان و تابعانشان «در پستترين جايگاه آتش خواهند بود » (نساء / 145) و «چه جايگاه بدى است منزل متكبران». (نحل / 29) هان! كه آنان اصحاب صحيفهاند. اكنون هر كس در صحيفهى خود نظر كند !!
هان مردمان! اينك جانشينى خود را به عنوان امامت و وراثت به امانت به جاى مىگذارم در نسل خود تا برپايى روز رستاخيز و اكنون، مأموريت تبليغى خود را انجام دادم تا برهان بر هر شاهد و غايب باشد و نيز بر همهى آنان كه زاده شده يا نشدهاند. «پس بايسته است، اين سخن را حاضران به غايبان و فرزنداران به فرزندان تا برپايى رستاخيز ابلاغ كنند.» و به زودى گروهى پس از من، امامت را چپاول كرده، با پادشاهى جابهجا كنند.
هان! خشم خدا بر غاصبان و چپاولگران و البتّه به زودى «به كار شما، جن و انس» (الرحمن / 31) خواهد پرداخت. آنكه مىپردازد – عذاب خواهد كرد – و «شعلههاى آتش و مس گداخته بر سر شما ريخته خواهد شد و در آن هنگام هرگز يارى نمىشويد». (الرحمن / 35)
هان مردمان! همانا خداوند عزّوجلّ شما را به خود رها نخواهد كرد «تا ناپاك را از پاك جدا كند و هر آينه خداوند شما را بر غيب آگاه نمىسازد». (آلعمران / 179)
هان مردمان! هيچ سرزمينى نيست مگر اينكه خداوند به خاطر تكذيب اهل آن – حق را – آن را پيش از برپايى رستاخيز نابود خواهد كرد و آن سرزمين را به امام مهدى خواهد سپرد و حتماً خداوند وعدهى خود را انجام خواهد داد.
هان مردمان! شمار فزونى از گذشتگان شما، گمراه شدند و خداوند نابودشان كرد و همو نابودكنندهى آيندگان است. خداوند فرموده:
«آيا پيشينيان را تباه نكرديم؟ و در پس آنان، آيندگان را نابود نساختيم؟ آرى با مجرمان اين چنين كنيم. واى بر ناباوران در روز رستاخيز». (مرسلات / 19 – 16)
هان مردمان! همانا خداوند مرا فرمان داده و بازداشته و من نيز به دستور او به على امر و نهى كردهام؛ پس دانش امر و نهى در نزد على است. فرمان او را بشنويد تا سلامت مانيد و اطاعتش كنيد تا هدايت شويد و از آنچه باز مىدارد، خوددارى كنيد تا راه يابيد و به سوى مقصد او حركت كنيد «و هرگز راههاى پراكنده، شما را از راه او بازندارد». (انعام / 153)
بخش هفتم: پيروان اهل بيت عليهم السلام و دشمنان ايشان
62- مَعاشِرَالنّاسِ، أَنَا صِراطُ اللَّهِ الْمُسْتَقيمُ الَّذى أَمَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى. ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّةُ (الْهُدى)، يَهْدونَ إِلَى الْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلونَ. ثُمَّ قَرَأَ: «بِسْمِاللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحيمِ الْحَمْدُلِلَّهِ رَبِالْعالَمينَ ، الرَّحْمن الرَّحیمِ ، مالِکِ یَوْمِ الدّینِ ، اِیّاکَ نَعْبُدُ وَ ایّاکَ نَسْتَعینُ ، اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ ، صِراطَ الَّذینَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ و لَا الضّالّینَ» ، وَقالَ: فِىَّ نَزَلَتْ وَفيهِمْ (وَاللَّهِ) نَزَلَتْ، وَلَهُمْ عَمَّتْ وَإِيَّاهُمْ خَصَّتْ، أُولئكَ أَوْلِياءُاللَّهِ الَّذينَ لاخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاهُمْ يَحْزَنونَ، أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُالْغالِبُونَ.
63- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمْ هُمُ السُّفَهاءُالْغاوُونَ إِخْوانُ الشَّياطينِ يوحى بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُروراً.
64- أَلا إِنَّ أَوْلِيائَهُمُ الَّذينَ ذَكَرَهُمُ اللَّهُ فى كِتابِهِ، فَقالَ عَزَّوَجَلَّ: (لاتَجِدُ قَوْماً يُؤمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حادَّاللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَلَوْكانُوا آبائَهُمْ أَوْأَبْنائَهُمْ أَوْإِخْوانَهُمْ أَوْعَشيرَتَهُمْ، أُولئِكَ كَتَبَ فى قُلوبِهِمُ الْإيمانَ وَ أیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ یَدْخِلُهُمْ جَنّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأنهارُ خالِدینَ فیها رَضِیَ اللهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أوُلئِکَ حِزْبُ اللهِ الا اِنَ حزبَ اللهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) .
65- أَلا إِنَّ أَوْلِيائَهُمُ الْمُؤْمِنونَ الَّذينَ وَصَفَهُمُاللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَقالَ: (الَّذينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدونَ).
66- (أَلا إِنَّ أَوْلِيائَهُمُ الَّذينَ آمَنُوا وَلَمْ يَرْتابوا).
67- أَلا إِنَّ أَوْلِيائَهُمُ الَّذينَ يدْخُلونَ الْجَنَّةَ بِسَلامٍ آمِنينَ، تَتَلَقّاهُمُ الْمَلائِكَةُ بِالتَّسْليمِ يَقُولونَ: (سَلامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلوها خالِدينَ).
68- أَلا إِنَّ أَوْلِيائَهُمْ، لَهُمُ الْجَنَّةُ يُرْزَقونَ فيها بِغَيْرِ حِسابٍ.
69- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذينَ يَصْلَونَ سَعيراً.
70- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذينَ يَسْمَعونَ لِجَهَنَّمَ شَهيقاً وَ هِىَ تَفورُ وَ يَرَوْنَ لَهازَفيراً.
71- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذينَ قالَاللَّهُ فيهِمْ: (كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتّی اِذَا ادّارَکُوا فیها جَمیعاً قالَتْ اُخْراهُمْ لِاوُلاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النّارِ ، قالَ لِکُلٍّ ضِعْفٌ و لکِنْ لا تَعْلَمُونَ) .
72- أَلا إِنَّ أَعْدائَهُمُ الَّذينَ قالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: (كُلَّما أُلْقِىَ فيها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَلَمْ يَأتِكُمْ نَذيرٌ، قالوا بَلى قَدْ جاءَنا نَذيرٌ فَكَذَّبْنا وَ قُلنا مانَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَىْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلاّ فى ضَلالٍ كَبيرٍ وَ قالُوا لَوْ کُنّا نَسْمَعُ أوْ نَعْقِلُ ما کُنّا فی أصْحابِ السَّعیرِ ، فَاعْتَرَفوُا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً لِاصْحابِ السَّعیرِ) .
73- أَلا إِنَّ أَوْلِيائَهُمُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ، لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبيرٌ.
74- مَعاشِرَالنَاسِ، شَتّانَ مابَيْنَ السَّعيرِ وَالْأَجْرِ الْكَبيرِ.
75- (مَعاشِرَالنّاسِ)، عَدُوُّنا مَنْ ذَمَّهُ اللَّهُ وَلَعَنَهُ، وَ وَلِيُّنا (كُلُّ) مَنْ مَدَحَهُ اللَّهُ وَ أَحَبَّهُ.
76- مَعاشِرَ النّاسِ، أَلاوَإِنّى (أَنَا) النَّذيرُ و عَلِىٌّ الْبَشيرُ.
77- (مَعاشِرَالنّاسِ)، أَلا وَ إِنِّى مُنْذِرٌ وَ عَلِىٌّ هادٍ.
78- مَعاشِرَ النّاس (أَلا) وَ إِنّى نَبىٌّ وَ عَلِىٌّ وَصِيّى.
79- (مَعاشِرَالنّاسِ، أَلاوَإِنِّى رَسولٌ وَ عَلِىٌّ الْإِمامُ وَالْوَصِىُّ مِنْ بَعْدى، وَالْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ. أَلاوَإِنّى والِدُهُمْ وَهُمْ يَخْرُجونَ مِنْ صُلْبِهِ).
ترجمه بخش هفتم خطبه غدیر:
هان مردمان! خداوند را صراط مستقيم منم كه فرمان به پيروى آن داده و سپس على و آنگاه فرزندانم از نسل او، پيشوايان هدايتاند كه به راستى و درستى راه مىبرند «و با حق دادگرى مىكنند». (اعراف / 159) سپس چنين خواند:
«به نام خداوند همه مهرِ مهرورز»
«تمامى ستايشها ويژهى پروردگار جهانيان است. همو كه به همهى آفرينش مهر مىورزد و به ويژگان، مهر ويژه دارد. فرمانرواى روز جزاست. خداوندا! تنها تو را مىپرستيم و تنها از تو يارى مىجوييم. ما را به صراط مستقيم راهنمايى كن.
راه آنان كه بر ايشان منّت نهاده، نعمتشان بخشيدى؛ نه راه خشمشدگان و نه راه گمراهان!» (حمد / 7 – 1)
و آنگاه ادامه داد: اين سوره دربارهى من نزول يافته و به خدا سوگند شامل امامان است و به آنان اختصاص يافته. آناناند اولياى خدا كه «ترس و اندوهى برايشان نباشد». (يونس / 62) هان! «همانا حزب الاهى چيره خواهد بود». (مائده / 56)
هان! ستيزندگانِ آنان گمراه و نابخرد و همكاران شياطيناند كه «براى گمراهى مردمان، سخنان بيهوده را به يكديگر مىرسانند». (انعام / 112)
هشدار! خداوند در كتاب خود از دوستان امامان چنين ياد كرده:
«(اى پيامبر ما!) نمىيابى ايمان آورندگان به خدا و روز بازپسين را كه ستيزهگرانِ خدا و رسول او را دوست بدارند؛ گرچه پدران،فرزندان، برادران و خويشانشان باشند. خداوند ايمان را در دلهايشان تثبيت فرموده و با روحى از سوى خود، ايشان را تأييد نمود و آنان را جاودانه در بهشتهايى درخواهد آورد كه از زير درختان آنها، نهرها جارى است. خداوند از آنان خشنود است و آنان از خداوند. هماناناند حزب خدا. هشدار كه حزب الاهى رستگاراناند». (مجادله/ 22)
هان! دوستداران امامان، مؤمنانى هستند كه خداوند عزّوجلّ چنين توصيف فرموده: «آنان كه ايمان آورده، باور خود را به شرك نيالودهاند؛ پس ايشان در اماناند و راه يافتگان». (انعام / 82)
هشدار! ياران پيشوايان به باور رسيدگاناند و «دور از ترديد و انكار». (حجرات / 15)
هشدار! ايشان با آرامش و سلامت به بهشت درخواهند شد. «و فرشتگان، با رفاه و تسليم آنان را پذيرفته» (انبياء / 103) مىگويند: «درود بر شمايان، اكنون پاكيزه شدهايد! در بهشت، جاودانه درآييد» (زمر / 73)
هان! بهشت پاداش دوستان امامان است كه «در آن بىحساب روزى داده خواهند شد ». (غافر / 40) هشدار! دشمنان امامان «در آتش درآيند». (نساء / 10)
هشدار! كه «نالهى افروزش جهنّم را – در حالى كه شعلههاى آن زبانه مىكشد – مىشنوند و زفير (صداى بازدم) آن را درمىيابند ». (ملك / 7)
و خداوند در وصفشان فرمايد: «هرگاه امّتى در جهنّم درآيد، همتاى خود را نفرين كند تا آنكه تمامى آنان به يكديگر بپيوندند؛ پسينيان به پيشينيان گويند: پروردگارا! اينان ما را گمراه كردند؛ پس بر آنان كيفر دو چندان از آتش فرود آور. خداوند فرمايد: براى هر دو گروه، كيفر دو چندان خواهد بود وليكن شما نمىدانيد». (اعراف / 38)
هشدار! كه خداوند دربارهى دشمنان امامان فرمايد: «هر گروه از آنان كه در جهنّم انداخته شوند، نگاهبانان از آنان مىپرسند: مگر بر شما ترسانندهاى نيامد؟ گفتند: چرا! ليكن تكذيب كرده، گفتيم: خداوند خبرى نداده و شمايان نيستيد مگر در گمراهى بزرگ و نيز مىگويند: اگر سخن خدا را مىشنيديم يا انديشه مىكرديم، اكنون در ميان اهل آتش نبوديم. پس اينان به گناه خود اعتراف نمودند، پس دور باد دوزخيان از رحمت خدا» (ملك / 11 – 8)
هان! ياران امامان «در نهان، از پروردگار خويش ترسانند. آمرزش و پاداش بزرگ برايشان خواهد بود».(ملك / 12)
هان! چه بسيار راه است ميان شعلههاى آتش و پاداش بزرگ.
هان مردمان! ستيزهجوى ما كسى است كه خداوند او را ناستوده و نفرين فرموده و ياران و دوستان ما آناناند كه خدا ايشان را ستوده و دوست مىدارد.
هان مردمان! همانا من انذارگرم و على بشارتدهنده !
هان مردمان! من بيمدهندهام و على راهنماست.
هان مردمان! من پيامبرم و على وصىّ من است.
هان مردمان! من رسولام و على، امام و وصىّ پس از من است و پس از او امامان، فرزندان اويند. آگاه باشيد! من والد آنان و ايشان از صلب اويند.
بخش هشتم: حضرت مهدي عجل الله فرجه الشريف
80- أَلا إِنَّ خاتَمَ الْأَئِمَةِ مِنَّا الْقائِمَ الْمَهْدِىَّ. أَلا إِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَىالدِّينِ. أَلا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظّالِمينَ. أَلا إِنَّهُ فاتِحُ الْحُصُونِ وَهادِمُها. أَلا إِنَّهُ غالِبُ كُلِّ قَبيلَةٍ مِنْ أَهْلِ الشِّرْكِ وَهاديها.
81- أَلاإِنَّهُ الْمُدْرِكُ بِكُلِّ ثارٍ لاَِوْلِياءِاللَّهِ. أَلا إِنَّهُ النّاصِرُ لِدينِ اللَّهِ.
82- أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَميقٍ. أَلا إِنَّهُ يَسِمُ كُلَّ ذى فَضْلٍ بِفَضْلِهِ وَ كُلَّ ذى جَهْلٍ بِجَهْلِهِ. أَلا إِنَّهُ خِيَرَةُاللَّهِ وَ مُخْتارُهُ. أَلا إِنَّهُ وارِثُ كُلِّ عِلْمٍ وَالُْمحيطُ بِكُلِّ فَهْمٍ.
83- أَلا إِنَّهُ الُْمخْبِرُ عَنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمُشَيِّدُ لاَِمْرِ آياتِهِ. أَلا إِنَّهُ الرَّشيدُ السَّديدُ. أَلا إِنَّهُ الْمُفَوَّضُ إِلَيْهِ.
84- أَلا إِنَّهُ قَدْ بَشَّرَ بِهِ مَنْ سَلَفَ مِنَ الْقُرونِ بَيْنَ يَدَيْهِ.
85- أَلا إِنَّهُ الْباقي حُجَّةً وَلاحُجَّةَ بَعْدَهُ وَلا حَقَّ إِلاّ مَعَهُ وَلانُورَ إِلاّعِنْدَهُ.
86- أَلا إِنَّهُ لاغالِبَ لَهُ وَلامَنْصورَ عَلَيْهِ. أَلاوَإِنَّهُ وَلِىُاللَّهِ فى أَرْضِهِ، وَحَكَمُهُ فى خَلْقِهِ، وَأَمينُهُ فى سِرِّهِ وَ علانِيَتِهِ.
ترجمه بخش هشتم خطبه غدیر:
آگاه باشيد! همانا آخرين امام، قائم مهدى، از ماست. هان! او بر تمامى اديان، چيره خواهد بود. هشدار! اوست انتقامگيرندهى از ستمكاران. هشدار! اوست فتحكنندهى دژها و منهدمكنندهى آنها.
هشدار! اوست چيره بر تمامى قبايل مشركان و رهنماى آنان.
هشدار! اوست خونخواه تمامى اولياى خدا.
هان! همانا او ياور دين خداست.
هان! او از دريايى ژرف، پيمانههايى افزون گيرد.
هشدار! او هر ارزشمندى را به اندازهى ارزش او و هر نادان و بىارزشى را به اندازهى نادانىاش نشاندار كند.
هان! او نيكو و برگزيدهى خداست.
هشدار! اوست ميراثدار دانشها و احاطهدار بر اِدراكها.
هان! او از پروردگارش خبر دهد و نشانههاى او را برپا كند و استحكام بخشد.
هشدار! اوست باليده و استوار.
آگاه باشيد! هموست كه اختيار امور جهانيان به او سپرده شده.
هان! پيشينيان از قرنها ظهور او را پيشگويى كردهاند.
هشدار! اوست حجّت پايدار و پس از او حجّتى نخواهد بود.(30) راستى و روشنايى جز با او نيست.
هان! كسى بر او پيروز نخواهد شد و ستيزندهى او، يارى نخواهد گشت.
هشدار! او ولىّ خدا در زمين، داور او در ميان مردم و امانتدار امور آشكار و نهان است.
بخش نهم: مطرح كردن بيعت
87- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنّى قَدْبَيَّنْتُ لَكُمْ وَأَفْهَمْتُكُمْ، وَ هذا عَلِىٌ يُفْهِمُكُمْ بَعْدى.
88- أَلاوَإِنِّى عِنْدَ انْقِضاءِ خُطْبَتى أَدْعُوكُمْ إِلى مُصافَقَتى عَلى بَيْعَتِهِ وَ الإِقْرارِبِهِ، ثُمَّ مُصافَقَتِهِ بَعْدى.
89- أَلاوَإِنَّى قَدْ بايَعْتُ اللَّهَ وَ عَلِىٌّ قَدْ بايَعَنى. وَأَنَا آخِذُكُمْ بِالْبَيْعَةِ لَهُ عَنِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ. (إِنَّ الَّذينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ، يَدُاللَّهِ فَوْقَ أَيْديهِمْ. فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّما يَنْكُثُ عَلى نَفْسِهِ، وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتيهِ أَجْراً عَظيماً).
ترجمه بخش نهم خطبه غدیر:
هان مردمان! من پيام خدا را برايتان آشكار كرده، تفهيم نمودهام و اين على است كه پس از من، شما را آگاه مىكند.
اينك شما را مىخوانم كه پس از پايان خطبه، براى انجام بيعت با او و اقرار به امامتش، با من و سپس با او دست دهيد.
هشدار! من با خدا بيعت كردهام و على با من پيمان بسته است و اكنون از سوى خداى عزّوجلّ بر امامت او از شمايان پيمان مىگيرم. «(اى پيامبر!) آنانكه با تو بيعت كنند، هر آينه با خدا بيعت كردهاند. دست خدا بر فراز دست آنان است و آنكس كه بيعت شكند، به زيان خود شكسته و خداوند آن را كه بر پيمان الاهى وفادار باشد، پاداش بزرگى خواهد داد».(فتح / 10)
بخش دهم: حلال و حرام، واجبات و محرمات
90- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ مِنْ شَعائرِاللَّهِ، (فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِاعْتَمَرَ فَلاجُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإنَّ اللهَ شاکِرٌ عَلیمٌ) .
91- مَعاشِرَالنّاسِ، حُجُّواالْبَيْتَ، فَماوَرَدَهُ أَهْلُ بَيْتٍ إِلاَّ اسْتَغْنَوْا وَ أُبْشِروا، وَلاتَخَلَّفوا عَنْهُ إِلاّبَتِرُوا وَ افْتَقَرُوا.
92- مَعاشِرَالنّاسِ، ماوَقَفَ بِالْمَوْقِفِ مُؤْمِنٌ إِلاَّغَفَرَاللَّهُ لَهُ ماسَلَفَ مِنْ ذَنْبِهِ إِلى وَقْتِهِ ذالِكَ، فَإِذا انْقَضَتْ حَجَّتُهُ اسْتَأْنَفَ عَمَلَهُ. مَعاشِرَالنَّاسِ، الْحُجّاجُ مُعانُونَ وَ نَفَقاتُهُمْ مُخَلَّفَةٌ عَلَيْهِمْ وَاللَّهُ لايُضيعُ أَجْرَالُْمحْسِنينَ.
93- مَعاشِرَالنّاسِ، حُجُّوا الْبَيْتَ بِكَمالِ الدّينِ وَالتَّفَقُّهِ، وَلاتَنْصَرِفُوا عَنِ الْمشَاهِدِإِلاّ بِتَوْبَةٍ وَ إِقْلاعٍ.
94- مَعاشِرَالنّاسِ، أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ كَما أَمَرَكُمُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ، فَإِنْ طالَ عَلَيْكُمُ الْأَمَدُ فَقَصَّرْتُمْ أَوْنَسِيتُمْ فَعَلِىٌّ وَلِيُّكُمْ وَمُبَيِّنٌ لَكُمْ، الَّذى نَصَبَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَكُمْ بَعْدى أَمينَ خَلْقِهِ. إِنَّهُ مِنِّى وَ أَنَا مِنْهُ، وَ هُوَ وَ مَنْ تَخْلُفُ مِنْ ذُرِّيَّتى يُخْبِرونَكُمْ بِماتَسْأَلوُنَ عَنْهُ وَيُبَيِّنُونَ لَكُمْ ما لاتَعْلَمُونَ.
95- أَلا إِنَّ الْحَلالَ وَالْحَرامَ أَكْثَرُمِنْ أَنْ أُحصِيَهُما وَأُعَرِّفَهُما فَآمُرَ بِالْحَلالِ وَ اَنهَى عَنِ الْحَرامِ فى مَقامٍ واحِدٍ، فَأُمِرْتُ أَنْ آخُذَ الْبَيْعَةَ مِنْكُمْ وَالصَّفْقَةَ لَكُمْ بِقَبُولِ ماجِئْتُ بِهِ عَنِاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فى عَلِىٍّ أميرِالْمُؤْمِنينَ وَالأَوْصِياءِ مِنْ بَعْدِهِ الَّذينَ هُمْ مِنِّى وَمِنْهُ إمامَةٌ فيهِمْ قائِمَةٌ، خاتِمُها الْمَهْدىُّ إِلى يَوْمٍ يَلْقَى اللَّهَ الَّذى يُقَدِّرُ وَ يَقْضي.
96- مَعاشِرَالنّاسِ، وَ كُلُّ حَلالٍ دَلَلْتُكُمْ عَلَيْهِ وَكُلُّ حَرامٍ نَهَيْتُكُمْ عَنْهُ فَإِنِّى لَمْ أَرْجِعْ عَنْ ذالِكَ وَ لَمْ أُبَدِّلْ. أَلا فَاذْكُرُوا ذالِكَ وَاحْفَظُوهُ وَ تَواصَوْابِهِ، وَلا تُبَدِّلُوهُ وَلاتُغَيِّرُوهُ. أَلا وَ إِنِّى اُجَدِّدُالْقَوْلَ: أَلا فَأَقيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكاةَ وَأْمُرُوا بِالْمَعْروفِ وَانْهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ.
97- أَلاوَإِنَّ رَأْسَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ أَنْ تَنْتَهُوا إِلى قَوْلى وَتُبَلِّغُوهُ مَنْ لَمْ يَحْضُرْ وَ تَأْمُروُهُ بِقَبُولِهِ عَنِّى وَتَنْهَوْهُ عَنْ مُخالَفَتِهِ، فَإِنَّهُ أَمْرٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَمِنِّى. وَلا أَمْرَ بِمَعْروفٍ وَلا نَهْىَ عَنْ مُنْكَرٍ إِلاَّمَعَ إِمامٍ مَعْصومٍ.
98- مَعاشِرَالنّاسِ، الْقُرْآنُ يُعَرِّفُكُمْ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ، وَعَرَّفْتُكُمْ إِنَّهُمْ مِنِّى وَمِنْهُ، حَيْثُ يَقُولُاللَّهُ فى كِتابِهِ: (وَ جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً فى عَقِبِهِ). وَقُلْتُ: «لَنْ تَضِلُّوا ما إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِما».
99- مَعاشِرَالنّاسِ، التَّقْوى، التَّقْوى، وَاحْذَرُوا السّاعَةَ كَما قالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: (إِنَّ زَلْزَلَةَ السّاعَةِ شَىْءٌ عَظيمٌ).
100- اُذْكُرُوا الْمَماتَ (وَالْمَعادَ) وَالْحِسابَ وَالْمَوازينَ وَالُْمحاسَبَةَ بَيْنَ يَدَىْ رَبِّ الْعالَمينَ وَالثَّوابَ وَالْعِقابَ. فَمَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ أُثيبَ عَلَيْها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَيْسَ لَهُ فِى الجِنانِ نَصيبٌ.
ترجمه بخش دهم خطبه غدیر:
هان مردمان! همانا حج و عمره از شعاير و آداب خدايى است. «پس زايران خانهى خدا و عمرهكنندگان بر صفا و مروه بسيار طواف كنند و آنكس كه در انجام كار خير، فرمانبردارى كند حتماً خداوند سپاسگزار داناست». (بقره / 158)
هان مردمان! در خانهى خدا حج به جاى آوريد؛ هيچ خاندانى داخل آن نشد مگر بىنياز شد و مژده گرفت و آنكه روى از آن برتافت، بىبهره و نيازمند گشت.
هان مردمان! مؤمنى در موقف (عرفات و مشعر و منا) نماند مگر اينكه خداوند گناهان گذشتهى او را آمرزيد. پس بايسته است كه پس از پايان اعمال حج (با پاكى) كار خود را از سر گيرد.
هان مردمان! حاجيان از سوى خداوند كمك شده و هزينههاى سفرشان جاىگزين خواهد شد و البتّه، خداوند پاداش نيكوكاران را تباه نخواهد فرمود.
هان مردمان! خانهى خدا را با دين كامل و ژرفاى دانش ديدار كنيد و از زيارتگاهها جز با توبه و بازايستادن (از گناهان) برنگرديد.
هان مردمان! نماز را بهپا داريد و زكات پردازيد؛ همانسان كه خداوند عزّوجلّ امر فرموده است. پس اگر زمان بر شما دراز شد و كوتاهى كرديد و يا از ياد برديد، على صاحب اختيار و تبيينكنندهى بر شماست. همو كه خداوند عزّوجلّ پس از من، او را امانتدار خويش در ميان آفريدگان نهاده است.
او از من و من از اويم. همانا او و جانشينانش از فرزندان من به پرسشهايتان پاسخ داده، آنچه را نمىدانيد، به شما مىآموزند.
هان! روا و ناروا بيش از آن است كه آنها را شمارش كرده، يكباره به روا فرمان دهم و از ناروا باز دارم؛ از اين روى مأمورم كه از شما پيمان بگيرم كه دست دردست من نهيد در پذيرش آنچه از سوى خداوند عزّوجلّ دربارهى على اميرمؤمنان آوردهام و دربارهى اوصياى پس از او كه از من و اويند. اين امامت در ميان آنان پايدار است و فرجام آنان، مهدى است و استوارى پيشوايى تا روزى است كه او با خداوندِ قدر و قضا ديدار كند (قيامت).
هان مردمان! شمايان را به هر روا و ناروا (حلال و حرام) رهنمايى كردم و از آن برنمىگردم. هان! آنها را ياد آوريد و نگه داريد و يكديگر را به آن توصيه كنيد و احكام خدا را دگرگون نسازيد.
هشدار! دوباره ياد مىآورم: هان! نماز به پا داريد و زكات بپردازيد و به معروف فرمان دهيد و از منكر بازداريد. هشدار! برترين بخش امر به معروف اين است كه به گفتهى من – دربارهى امامت و ولايت على و فرزندان او – برسيد و سخنم را به ديگران برسانيد و غايبان را به پذيرش فرمان من توصيه كنيد و آنان را از ناسازگارى با من بازداريد كه اين سخنان، فرمان خدا و من است.
(هان!) هيچ امر به معروف و نهى از منكرى جز با امام معصوم تحقّق و كمال نمىيابد.
هان مردمان! قرآن بر شما روشن مىكند كه امامان پس از على، فرزندان اويند و من به شما معرّفى كردم كه آنان از او و از مناند؛ چرا كه خداوند در كتاب خود مىگويد: «امامت را فرمانى پايدار در نسل او قرار داد» (زخرف / 28) و من نيز گفتهام: «مادام كه به آن دو – قرآن و امامان – تمسّك كنيد، گمراه نخواهيد شد.»
هان مردمان! پرهيزكارى! پرهيزكارى! از سختى رستخيز بپرهيزيد؛ آنسان كه خداوند عزّوجلّ فرموده: «البتّه زمينلرزهى رستاخيز، حادثهاى بزرگ است» (حج / 1).
ياد آوريد مرگ و قيامت را، حساب و ترازوها (براى توزين اعمال) را، محاسبهى در برابر پروردگار جهانيان و پاداش و كيفر را. پس آنكه نيكى كرد، پاداش گيرد و آنكه بدى كرد، بهرهاى از بهشت نخواهد برد.
بخش يازدهم: بيعت گرفتن رسمی
– مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّكُمْ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُصافِقُونى بِكَفٍّ واحِدٍ فى وَقْتٍ واحِدٍ، وَقَدْ أَمَرَنِىَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ آخُذَ مِنْ أَلْسِنَتِكُمُ الْإِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِىٍّ أَميرِالْمُؤْمنينَ، وَلِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الْأَئِمَّةِ مِنّى وَ مِنْهُ، عَلى ما أَعْلَمْتُكُمْ أَنَّ ذُرِّيَّتى مِنْ صُلْبِهِ.
102- فَقُولُوا بِأَجْمَعِكُمْ: «إِنّا سامِعُونَ مُطيعُونَ راضُونَ مُنْقادُونَ لِما بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا وَرَبِّكَ فى أَمْرِ إِمامِنا عَلِىٍّ أَميرِالْمُؤْمِنينَ وَ مَنْ وُلِدَ مِنْ صُلْبِهِ مِنَ الْأَئِمَّةِ. نُبايِعُكَ عَلى ذالِكَ بِقُلوُبِنا وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَأَيْدينا. على ذالِكَ نَحْيى وَ عَلَيْهِ نَموتُ وَ عَلَيْهِ نُبْعَثُ. وَلانُغَيِّرُ وَلانُبَدِّلُ، وَلا نَشُكُّ (وَلانَجْحَدُ) وَلانَرْتابُ، وَلا نَرْجِعُ عَنِ الْعَهْدِ وَلا نَنْقُضُ الْميثاقَ. وَعَظْتَنا بِوَعْظِ اللَّهِ فى عَلِىٍّ أَميرِالْمؤْمِنينَ وَالْأَئِمَّةِ الَّذينَ ذَكَرْتَ مِنْ ذُرِّيتِكَ مِنْ وُلْدِهِ بَعْدَهُ، الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ وَ مَنْ نَصَبَهُ اللَّهُ بَعْدَهُما. فَالْعَهْدُ وَالْميثاقُ لَهُمْ مَأْخُوذٌ مِنَّا، مِنْ قُلُوبِنا وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَضَمائِرِنا وَأَيْدينا. مَنْ أَدْرَكَها بِيَدِهِ وَ إِلاَّ فَقَدْ أَقَرَّ بِلِسانِهِ، وَلا نَبْتَغي بِذالِكَ بَدَلاً وَلايَرَى اللَّهُ مِنْ أَنْفُسِنا حِوَلاً. نَحْنُ نُؤَدّي ذالِكَ عَنْكَ الّدانى والقاصى مِنْ اَوْلادِنا واَهالينا، وَ نُشْهِدُاللَّهَ بِذالِكَ وَ كَفى بِاللَّهِ شَهيداً وَأَنْتَ عَلَيْنا بِهِ شَهيدٌ».
103- مَعاشِرَالنّاسِ، ماتَقُولونَ؟ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ كُلَّ صَوْتٍ وَ خافِيَةَ كُلِّ نَفْسٍ، (فَمَنِ اهْتَدى فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما يَضِلُّ عَلَيْها)، وَمَنْ بايَعَ فَإِنَّما يُبايِعُ اللَّهَ، (يَدُاللَّهِ فَوْقَ أَيْديهِمْ).
104- مَعاشِرَ النّاسِ، فَبایِعُوا اللَّهَ وَ بایِعُونى وَ بایِعُوا عَلِیّاً اَمیرَالْمُؤْمِنینَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ الْاَئِمَّةَ مِنْهُمْ فِى الدُّنْیا وَالْاخِرَةِ كَلِمَةً باقِیَةً. یُهْلِكُ اللَّهُ مَنْ غَدَرَ وَ یَرْحَمُ مَنْ وَفى، فَمَنْ نَكَثَ فَاِنَّما یَنْكُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ اَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتیهِ اَجْراً عَظیماً.
105- مَعاشِرَالنّاسِ، قُولُوا الَّذى قُلْتُ لَكُمْ وَسَلِّمُوا عَلى عَلىٍّ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنينَ، وَقُولُوا: (سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَكَ رَبَّنا وَ إِلَيْكَ الْمَصيرُ)، وَ قُولوا: (اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذى هَدانا لِهذا وَ ما كُنّا لِنَهْتَدِىَ لَوْلا أَنْ هَدانَا اللَّهُ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ) .
106- مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ فَضائِلَ عَلىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ عِنْدَاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ـ وَ قَدْ أَنْزَلَهافِىالْقُرْآنِ ـ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ أُحْصِيَها فى مَقامٍ واحِدٍ، فَمَنْ أَنْبَاَكُمْ بِها وَ عَرَفَها فَصَدِّقُوهُ.
107- مَعاشِرَالنّاسِ، مَنْ يُطِعِاللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ عَلِيّاً وَ الْأَئِمَةَ الَّذينَ ذَكرْتُهُمْ فَقَدْ فازَفَوْزاً عَظيماً.
108- مَعاشِرَالنَّاسِ، السّابِقُونَ إِلى مُبايَعَتِهِ وَ مُوالاتِهِ وَ التَّسْليمِ عَلَيْهِ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنينَ أُولئكَ هُمُ الْفائزُونَ فى جَنّاتِ النَّعيمِ.
109- مَعاشِرَالنّاسِ، قُولُوا ما يَرْضَىاللَّهُ بِهِ عَنْكُمْ مِنَ الْقَوْلِ، فَإِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِى الْأَرْضِ جَميعاً فَلَنْ يَضُرَّاللَّهَ شَيْئاً.
110- اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ (بِما أَدَّيْتُ وَأَمَرْتُ) وَاغْضِبْ عَلَى (الْجاحِدينَ) الْكافِرينَ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ.
صَدَقَ رَسولُ اللهِ صَلَّ اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم
ترجمه بخش یازدهم خطبه غدیر:
هان مردمان! شمار شما بيش از آن است كه در يك زمان با يك دست، با من بيعت كنيد؛
از اين روى خداوند عزّوجلّ دستور فرموده كه از شما اقرار زبانى گيرم و پيمان سرپرستى على اميرالمؤمنين را محكم كنم و نيز بر امامان پس از او كه از نسل من و اويند؛ چرا كه گفتم: فرزندانم از نسل اويند.
پس همگان بگوييد: «البتّه كه سخنان تو را شنيده، پيروى مىكنيم و از آن خشنود و بر آن گردن گذاريم و بر آنچه از سوى پروردگارمان و پروردگار تو در امامت اماممان على اميرالمؤمنين و ديگر امامان – از صلب او – به ما ابلاغ كردى، با تو پيمان مىبنديم؛ پيمانى با دل و با جان و با زبان و دستانمان.
با اين پيمان زندهايم و با آن خواهيم مرد و با اين اعتقاد برانگيخته مىشويم و هرگز آن را دگرگون نكرده، شكّ و انكار نخواهيم داشت و هرگز از عهد خود برنگشته، پيمان نشكنيم.
(اى رسول خدا!) ما را به فرمان خدا پند دادى دربارهى على اميرمؤمنان و امامان پس از او، فرزندانت از نسل او، حسن و حسين و پيشوايان پس از آن دو كه خداوند برپايشان كرده. اينك براى آنان عهد و پيمان از ما گرفته شد، از دلها و جانها و زبانها و درونها و از دستانمان. هر كس توانست با دست، وگرنه با زبان بيعت نمود.
ديگر پيمان نخواهيم شكست و خداوند دگرگونى از ما نبيند و از اين پس فرمان تو را به نزديك و دور از فرزندان و خويشان خواهيم رساند و خداوند را بر آن گواه گيريم و او بر گواهى كافى است و تو نيز بر ما گواه باش.»
هان مردمان! اكنون چه مىگوييد؟
البتّه خداوند هر صدايى را مىشنود و بر اسرار دلها آگاه است.
«هر آنكس كه هدايت پذيرد، به خير خويش پذيرفته و آنكه گمراه شد، به زيان خود رفته».
(زمر / 41) و آنكس كه بيعت كند، حتماً با خداوند پيمان بسته كه «دست خدا بالاى دست
آنهاست».(فتح / 10)
هان مردمان! آنك با خداوند بيعت كنيد و با من پيمان ببنديد و با على اميرمؤمنان و حسن و حسين و با امامان از نسل آنان كه پس از ايشان خواهند بود. امامانى كه فرمانى پايدار در دنيا و آخرتاند. خداوند مكّاران را تباه مىكند و به باوفايان، مهر مىورزد. «هر كس پيمان شكند، البتّه به زيان خود گام نهاده و آنكه بر عهدش پابرجا ماند، به زودى خدا او را پاداش بزرگى خواهد داد». (فتح / 10)
هان مردمان! بگوييد هر آنچه به شما گفتم و به على با لقب «اميرالمؤمنين» سلام كنيد و اكنون بگوييد: «شنيديم و فرمان مىبريم. پروردگارا! آمرزشت خواهيم و به سوى توست بازگشت». (بقره / 285)و بگوييد: «تمام ستايش و سپاس، خدايى راست كه ما را به اين راه هدايت فرمود وگرنه راه نمىيافتيم و البتّه فرستادگان پروردگارمان به درستى آمدهاند». (اعراف / 43)
هان مردمان! برترىهاى علىّبن ابىطالب نزد خداوند عزّوجلّ – كه در قرآن نازل فرموده – بيش از آن است كه من يكباره برشمارم؛ پس هر كس از مقامات او خبر داد و آنها را شناخت، او را باور كنيد.
هان مردمان! «فرمانبردار از خدا و فرستادهى او» (احزاب / 71) و از على و امامان كه نام بردم، «به رستگارى بزرگى دست يافته است». (احزاب / 71)
هان مردمان! سبقتجويان به بيعت و پيمان و سرپرستى او و سلامكنندگان بر او با لقب «اميرالمؤمنين»، رستگاراناند و در بهشتهاى پربهره خواهند بود.
هان مردمان! آنچه خدا را خشنود مىكند بگوييد و اگر شما و تمامى زمينيان كفران ورزند، «خدا را زيانى نخواهد رسيد». (آلعمران / 144)
خداوندا! بيامرز ايمان آورندگان به آنچه را ادا كرده و فرمان دادم و بر انكاركنندگان كافر، خشم گير! والحمدللَّه ربّ العالمين.
در کوي حيدر، در «مهر باران» شرط است پاکي بر جمله ياران،
راهي ندارد آلوده دامن تنها و تنها، پرهيزکاران